فاكتورهاي لازم براي صعود هاي زمستاني:
1- توان و آمادگي جسمي و روحي
2- تجربه
3- علم،تخصص و دانش
4- تجهيزات
5- تغذيه مناسب
تجهيزات:
1- كفش
كفش بسته به نوع برنامه و زمان انواع مختلفي دارد و شامل كفش هاي يك پوش سنگين،يك پوش نيمه سنگين،دو پوش سنگين و دو پوش نيمه سنگين مي باشد.
كفشي كه در صعود زمستانه بكار ميرود:
الف- تخت آن غير قابل انعطاف بوده و جهت گام برداري در برف و برف كوبي مناسب مي باشد.
ب- جنس رويه آن لايه چرم يا مواد جايگزين است.
ج- امكان نصب كرامپون زير آن وجود دارد.
2- پوشاك
الف- لايه زيرين: با پوست سازگار بوده وقادر به خارج كردن تعرق بدن باشد.سرعت انتقال تعريق بايد بيشتر از سرعت جذب آن باشد: پلي استر
ب- لايه مياني: قادر به حفظ گرما بوده و سريع خشك شود: پلار
ج- لايه خارجي: جهت حفظ بدن در مقابل باد كه به صورت يك طرفه عمل مي نمايد:گرتكس
بيشترين تلفات انرژي از ناحيه سر و گردن است پس بايد آنها را محافظت نمود مثلا استفاده از كلاه يكپارچه زيرين، سپس كلاه پلار يا كلاه بوران و سپس كلاه كاپشن گرتكس.
در برنامه هاي زمستانه حتما جوراب اضافه به همراه داشته باشيد.جوراب پشمي مناسب است.
پوشاك در كمپ و هنگام استراحت:چون تحرك ما در اين موقع كم است پس بايد با استفاده از پوشاك پر ،شلوار،جوراب،كاپشن و كيسه خواب پر گرماي بدن را حفظ نمود.
3- كيسه خواب:
كيسه خواب بسته به نوع برنامه و شرايط آن و با توجه به كاتالوگ انتخاب مي شود.استفاده از روكش كيسه خواب(كيسه بيواك)و نيز استفاده از آستري در درون كيسه خواب در حفظ گرما مهم است.
4- عينك
استفاده از عينك در برف بسيار ضروري است چرا كه در برف اشعه يو وي از همه جهات است.ميتوان از عينك بوران استفاده كرد كه كاملا محافظ بوده و اجازه عبور اشعه را هم نميدهد.
5- باتون ،تبر يا كلنگ
كلنگ هاي قديمي بلند بودند وحكم باتوم را داشتند ولي كلنگ هاي جديد60-70سانتي متر و حتي كوتاه ترند. در برف زیاد چوب دستی، باتوم اسکی یا کلنگ کوه نوردی کمک بسیاری به صعود خواهد کرد.
6- چادر
جزو وسايل گروهي است.چادر هاي زمستاني در مقابل باد مقاومت خوبي دارند(در صورت استقرار صحيح). پارچه،طناب، تيرك و نوع دوخت آنها مستحكم است.
چندوسيله ضروري ديگر:
- مواد آتش زا و مواد نگهدارنده آتش
- چاقو
- با د گير
- آب و غذا
- سوت
- چراغ قوه
- جعبه كمك هاي اوليه:حتما شامل پتوي نجات باشد
- وسايل دوزنده
- فلاكس
- چند برگ روزنامه
- كيسه بيواك
- طناب انفرادي و كارابين
- زير انداز:عايق بوده و بدن را نسبت به زمين ايزوله مي نمايد.جهت جلوگيري از نفوذ سرما و زير كيسه خواب بكار ميرود.
- قطب نما ، نقشه و جي پي اس : فقط يك نفر كافي است كه اين ها را به همراه داشته باشد.
- چراغ خوراك پزي :جزو وسايل گروهي است.
قبل از برنامه زمستاني:
1- منطقه و مسيررا از قبل بشناسيم.
2- وضعيت هوا را چك كنيم.
◄در برنامه هاي زمستانه : هماهنگي نفراتي كه مي خواهند در برنامه شركت كنند بسيار مهم است.نفر اول سر قدم و تعيين كننده مسير و وظيفه نفر آخركنترل و حفظ تيم است.
اگر در برنامه راهنما داشته باشيم و بتواند سر قدم باشد، نفر اول گروه خواهد بود و اگر قوانين را نداند نفر دوم گروه خواهد بود. هميشه در اين مواقع نفر دوم گروه ، راهنما ست و نفراول عوض مي شود تا برف كوبي كند.در صعود هاي زمستانه جاي نفرات اول كه وظيفه برف كوبي را بر عهده دارند عوض مي شود.
◄مسئوليت پذيري در برنامه هاي زمستاني با توجه به وضعيت خاص شرايط محيط و هوا مهم است.
در برنامه زمستانه:
- هنگامي كه قصد توقف داريد قبل از رسيدن به مكان مورد نظر،كم كم سرعت را كاهش دهيد و سپس توقف كنيد تا عرق بدن كاهش يابد.اگر يكدفعه توقف كنيم عرق زياد بدن باعث سرما مي گردد . كم كردن سرعت باعث حفظ دماي بدن مي گردد.
- در هنگام سكون، سر و گردن را بپوشانيد چون بيشترين گرما از اين دو ناحيه خارج مي گردد.
- پس از ورود به چادر لباس هاي خيس و مرطوب را بيون آورده و داخل كيسه خواب بگذاريد.مي توان آب جوش را كنار لباس قرار داد كه هم سرماي كيسه خواب را كم كند و هم رطوبت لباس ها از بين برود.
- در زير پوش چادر مي توان از چراغ الكلي جهت ايجاد گرما استفاده نمود.از اتانول استفاده نماييد چون متانول ايجاد دود مي كند.
- در چادر، از كلاه،چشم بند و دستكش استفاده كنيد يعني گوش و بيني و سر و انگشتان را كه ابتدا و اول از همه گرما از دست مي دهند را بپوشانيد.
- كفش خود را در هنگام خواب به درون چادر برده و درون كيسه خواب قرار دهيد.گرماي كيسه خواب مي تواند رطوبت داخل كفش را كاهش دهد.بهتر است تكه اي روزنامه در داخل كفش قرار داد تا رطوبت كفش را جذب نمايد.
- قبل از رفتن رفتن به درون كيسه خواب پر، آنرا چند بار تكان بدهيد تا پر ها از هم باز شده و هوا بين آنها برود.
- با جوراب مرطوب داخل كيسه خواب نرويد.جوراب را داخل چادر عوض كنيد.از جوراب خشك يا پر استفاده نماييد.
- در كيسه خواب يك محفظه كوچك براي تنفس بگذاريد تا دي اكسيد كربن زيادي تنفس نكنيد.تنفس دي اكسيد كربن باعث ايجاد اشكال در حركت روز بعد مي گردد.
- هنگامي كه سرما زياد است و مي خواهيم كمپ بزنيم،مي توانيم پوش چادر را روي خودمان انداخته و سپس كارهاي مربوطه را انجام بدهيم.
- جهت دستشويي از جايي استفاده كنيد كه گود بوده و در معرض باد نباشد.اگر برف بود،برف را بكنيد و چاله درست كنيد.در اين موقع از پانچو نيز مي توان استفاده نمود.روي پانچو كمي برف ريخته و زير آن بنشينيد.
- اگر كف چادر به برف يا يخ چسبيده بود،محيط داخل چادر را گرم مي كنيم تا جدا شود.
بيتوته ها:
الف- پتوي نجات:دو رو دارد.يك طرف نقره اي و طرف ديگر آن طلايي رنگ است.نقره اي نور را دفع و طلايي نور را جذب مي كند.
ب- روكش كيسه خواب (كيسه بيواك) : كم حجم ،سبك و دافع رطوبت و باد و سرماست.داراي هيچ الياف يا پري نيست و از آن به عنوان كيسه خواب اضطراري استفاده مي كنيم.انتقال سرما دارد و جهت جلو گيري از آن به صورت چمپاتمه مي نشينيم و در زير خود چيزي جهت كاهش انتقال سرما قرار مي دهيم.در جايي كه پناه باد است بنشينيد تا سرما و باد شما را اذيت نكند.از گرماي بدن يكديگر ستفاده كنيد. تنه بيشترين گرما را دارد.در اين مواقع حتما اندام هايي را كه دور از شما قرار گرفته اند را تكان بدهيد.
ج- چادر :در جايي چادر بزنيد كه برف آمده و مانده و اين يعني آن مكان بادگير نيست. هنگام چادر زدن به اين موضوع توجه داشته باشيد كه روز ها حركت باد از دره به سمت كوه است در شب حركت باد از دريا به سمت خشكي است و در ارتفاعات از كوه به دره است.
هميشه ارتفاعات گرم و مناطق كم ارتفاع سردند و هوا به طرف سرما حركت مي كند پس جريان شديدي را به طرف پايين مي آورد بنابراين شب ها چادر را به سمت دره بر پا كنيد(به دره ديد داشته باشيم).
چادر را در زير صخره ها و جايي كه بهمن گير نباشد بر پا كنيد.اگر صخره اي وجود نداشت،چاله برفي درست كرده و چادر را در پناه ديواره برفي بر پا كنيد تا در معرض باد نباشد.
د- تونل برفي :مي توانيد تونل برفي ايجاد كنيد.شيب تونل برفي بايد به طرف خارج باشد كه اگر قطرات آب به خاطر شعله يا حرارت داخل چكيد،خارج گردد. روي سقف تونل، كلنگ يا باتوم جهت مشخص شدن قرار دهيد.يك طرف تونل را پس از رفتن به داخل آن ببنديد.
سرپرست برنامه هاي زمستانه بايد :
- با كار با كلنگ و مسائل فني صعود آشنا باشد.
- تجربه برپايي كمپ را داشته باشد.
- شرايط كولاك و مه را بداند.
- با مسير يابي آشنا باشد(مسير يابي در زمستان متفاوت است). وقتي نسبت به مسير شناخت داشته باشد مثلا در تابستان به منطقه آمده باشد ، نسبت به مسير هاي خطرناك آشنايي خواهد داشت.
- كار با قطب نما و جي پي اس را بداند.
- بتواند مسير را علامت و پرچم گذاري كند(با ارتفاع 1 متر). قدم شماري بين مسير هاي علامت زده نيز بايد انجام شود.
- بايد خطرات و نحوه مواجهه با آنها را بداند مثل شناخت مسير هاي بهمن گير و اجتناب از رفتن به اين مسير ها واينكه در صورت مواجهه با بهمن بداند چكار كند و جستجو و نجات در بهمن را بداند.( يكي از علت هاي بهمن پوشش گياهي منطقه است و نيز شكل و درجه شيب و ارتفاع. زمان صعود،فصل،عوامل مكانيكي مثل صدا،نقاب برفي و شكست آنها نيز از ديگر عوامل بهمن هستند)
تغذيه:
تغذيه در برنامه ها بسيار مهم است..در زمستان نيز نوشيدن آب بسيار ضروري است چون تلاش و تحرك بيشتر است پس تعرق وجود دارد.
در شرايط نرمال روزي 8 ليوان آب لازم است پس در برنامه ها بايد اين نسبت برقرار باشد.
در برنامه زمستاني مصرف كالري بيشتر از شرايط عادي است(4-6 برابر) پس بايد آب و انرژي كافي به بدن برسد.
در صورت كمبود آب،غلظت خون بالا رفته و به دليل كمبود اكسيژن رسلني دچار ارتفاع زدگي خواهيم شد.از آنجاييكه نمي توان آب زيادي را در برنامه به همراه برد بنابراين بايد با سوخت برف را آب كرد و با افزايش افزودني هاي مجاز به آن،آنرا مصرف نمود.
در صعود هاي زمستانه استفاده از سوپ گرم بسيار مفيد است.
پروتئين نقش مهمي در ترميم و زنده نگه داشتن بافت ها دارد پس حتما آنرا در زنجيره غذايي بگنجانيد.
در موقع حركت از قند و كربو هيدرات ها و در مواقع استراحت از پروتئين ها استفاده كنيد.
قبل از برنامه يا هنگام استراحت طولاني در شب،از مواد غذايي مناسب مثل روغن ماهي استفاده كنيد.
سرمازدگي
- موضعي: نقاط انتهايي بدن مثل انگشت ها و نوك بيني كه گردش خون در آنها كم است درگير شده و دماي آنها كاهش مي يابد.
- همگاني: افت كلي دماي بدن
مراحل سرما زدگي:
- احساس گز گز و سوزن سوزن شدن
- رنگ پريدگي و سپس احساس كرختي و بي حسي
- سفتي و از دست دادن لطافت پوست
- تغيير رنگ عضو به قرمزسپس بنفش ودر نهايت سفيد شدن كه اين موقع هشدار است و نشانه يخ زدگي سلول ها مي باشد.سپس كبود و بعد از آن سياه كه ديگر عضو بر نمي گردد و بافت از بين رفته است.
جلوگيري از سرما زدگي:
- استفاده از پوشاك مناسب.
- تغيير جهت حركت تا فقط يك قسمت از بدن در معرض هواي سرد و باد قرار نگيرد .
كمك هاي اوليه در سرما زدگي:
- مصدوم را به جاي گرم منتقل كنيد.
- به آرامي پوشاك هاي محدود كننده اي مپل كفش و دستكش را بيرون آوريد.ناحيه سرما زده را توسط دست هاي خودتان،با گرفتن در آغوش و يا قرار دادن در زير بغل مصدوم گرم كنيد.
-گرم كردن ناحيه آسيب ديده جهت جلوگيري از بروز آسيب بيشتر بافتي به آرامي انجام مي شود. از مالش و تماس مستقيم با عضو سرما زده جلوگيري كنيد.
-عضو سرما زده را در آب ولرم قرار دهيد(تقريبا چهل درجه سانتيگراد).
- آنرا به دقت خشك كرده و روي آنرا با گاز خشك پانسمان كنيد.
- ناحيه سرما زده را در تماس مستقيم با منابع حرارتي قرار ندهيد و از ذوب كردن يخ در اندام نيز جلوگيري كنيد.
- اندام مبتلا را بالا برده و نگهداريد تا از تورم آن كاسته شود.
- مي توانيد به بزرگسالان دو عدد قرص استامينوفن براي تسكين درد بدهيد.
- در صورت لزوم مصدوم را به مراكز درماني نتقل كنيد.
در طي روند به بهبود: قرمز،داغ،دردناك و تاولدار
برف كوري و نور زدگي
عوامل :
از عوارض زمستان و حتي تابستان است .ميزان انعكاس نوراز سطوح:
برف و يخ 85% باز ميگرداند.
شن زار 17%
كشت زار 5/2%
مواردي كه مانع نور زدگي ميشود: ابرو- آفتاب گير- پيشاني و موي بلند تا حدودي چشم را محافظت مي كند
مكانيسم:
سلولهاي سطح قرنيه توسط اشعه ماورا بنفش كشته مي شوند= سلولهاكنده شده = اعصاب تحريك مي شوند.
احساس وجود شن و حساسيت به نور=ايجاد درد ميكند.
يك تحريك يا حركت جزيي يا تابش نور= فشرد گي غير ارادي پلك ها و تشديد درد
تنگي مردمك وانقباض ماهيچه هاي مژكي= سردرد وچشم درد
درد پس از 4- 10 ساعت با تماس نور ايجاد و پس از 48 ساعت رفع مي شود.
پلك ها: متورم شده و قرمز وملتهب گرديده وگاهي تاول ميزنند.
ملتحمه:متورم و پر خون
مردمك ها: تنگ با اشك ريزش
درمان :
پوشاندن چشم- كمپرس آب سرد براي كاهش درد :آتروپين1% و آتروپين5% نيز تنگي مردمك و انقباض ماهيچه هاي مژكي و حساسيت به نور را كاهش مي دهد.
بايد قبل از پوشاندن چشم پماد آنتي بيو تيك چشمي ماليد تا عفونت نكند+مسكن
محافظت و پيشگيري:
ريختن موها خود در جلوي چشمان. استفاده از عينك هاي پنجره دار
شدت اسيب به شدت و مدت تماس با نور شديد بستگي دارد.
عينك هاي دور بسته :قرنيه چشم را محافظت مي كند.
عينك هاي معمولي خوب است ولي كافي نيست.
درصعود اورست سال1996 دكتر بك ويتزر دچار كوري موقت شد = راه را گم كرد، دچار سرما زدگي كامل ودرجه 4 يك دست ، سرما زدگي درجه 3 دست ديگر و قطع بيني شد.علت:در ايشان عمل جراحي اصطلاح نزديك بيني انجام شده بود كه در طي صعود محل برش هاي عمل دچار تورم شده و همين باعث كوري گرديده بود.
گردآوری:پگاه جمالیان