("موجودات ماورايي"، خالق رشته کوه‌های عجيب چابهار! )
حدود 40 تا 50 كيلومتر پس از چابهار به سمت بندرگواتر، كوه هايي در سمت چپ جاده نمايان مي‌شود كه به كوه هاي مينياتوري يا مريخي معروفند. کوه‌های مریخی یا مینیاتوری در شرق بندر زیبای چابهار قرار گرفته‌اند. وجود اين كوه ها با توجه به منظره كاملا متفاوتي كه در سمت راست جاده و رو به‌سوي دريا وجود دارد، باعث مي‌شود تا يكي از زيباترين جاده‌ها و مناظر طبيعي استان سيستان و بلوچستان به‌وجود آيد كه به دليل عدم معرفي، كمتر مورد بازديد قرار گرفته‌اند. اين كوه ها كه از منحصربه‌فردترين كوه هاي ايران است، به ثبت و حفاظت محيط زيست نيز در نيامده‌اند تا لااقل از اين طريق نامش در فهرست مناظر زيبا و بي‌نظير ايران به‌جا گذاشته شود.
تا مدتی قبل خیلی‌ها فکر می‌کردند رشته کوه‌های عجیب و شگفت‌انگیزچابهار را موجودات ماورایی و خیالی به وجود آورده‌اند؛ چراکه کمترین شباهتی بین این کوه‌ها و رشته‌کوه‌های دیگر کشورمان وجود ندارد. تا قبل از اینکه کارشناسان علت شکل عجیب این کوه‌ها را توضیح دهند، برخی از بومیان منطقه تصور می‌کردند این منطقه محل زندگی موجودات ماورایی است اما حالا بیشتر بازدیدکنندگان کوه‌های مریخی می‌دانند که این منطقه در اثر فرسایش صخره‌ها و طی سال‌های زیاد به وجود آمده است.
علی مصطفی‌زاده، رئیس گردشگری منطقه آزاد چابهار درباره این منطقه شگفت‌انگیز گفته است: «بومی‌های 60 - 50 سال پیش، اسم این کوه‌ها را کوه‌های آریایی گذاشته بودند. اما کم‌کم این اسم به ورطه فراموشی سپرده شد و ما اسم این کوه‌ها را به خاطر شکل خاص، پستی و بلندی و زیبایی‌شان کوه‌های مینیاتوری یا مریخی گذاشتیم. هر کجای کشور را بگردید، نمی‌توانید کوه‌هایی با این شکل و شمایل ببینید. ارتفاع این کوه‌ها بین 50 تا 100 متر است. در واقع این پدیده‌های طبیعی زیبا ادامه کوه‌های زاگرسند که در ادامه به پاکستان می‌رسد.»
باد و باران طی سال‌های متمادی این رشته کوه‌ها را چنان شکل داده که از آنها کوه‌های کم‌نظیری ساخته. منطقه‌ای زیبا که قابلیت این را دارد گردشگران داخلی و خارجی را به سیستان و بلوچستان بکشاند.
كوه‌هاي مريخي مناظري از کوههاي کره ماه را براي انسان تداعي مي‌کنند و جنس رسوبي آنها و همچنين فرسايش خاص كوهها موجب ايجاد شيارها و تراش‌هاي زيبايي شده است که گويي نقاشي ماهر آنها را به تصوير کشيده است. اين کوه‌ها كه چاک چاک هستند و شکل‌هاي نامانوس دارند و فاقد پوشش گياهي هستند و به خاطر غيرعادي بودن‌شان، در سال‌هاي اخير و در ميان گردشگران، به کوههاي مريخي شهرت يافته‌اند، نمونه‌هاي بدبوم (بدلند)هستند که پديده بوم‌شناختي ويژه‌اي است.
این کوه‌ها آن‌قدر عجیب و زیبا هستند که در نگاه اول، هر بازدیدکننده‌ای تصور می‌کند به سیاره دیگری سفر کرده است. کوه‌های مینیاتوری برخلاف کوه‌های معمولی شیار شیار هستند و به خاطر فرسایش سریع، ریزش باران و وزش باد به این شکل درآمده و روی آنها اثری از رویش گیاهان دیده نمی‌شود.ماجرا زمانی جالب‌تر می‌شود که بدانید کوه‌های مریخی چندین میلیون سال زیر آب دریای عمان قرار گرفته بودند. به این شکل که آن زمان بخش کوچکی از اقیانوس هند بوده و کم‌کم از زیر آب خارج شده‌اند. بافت کوه‌های مینیاتوری که قدمتشان به دوره سوم زمین‌شناسی، یعنی به 5- 4 میلیون سال پیش برمی‌گردد، از جنس ماسه سنگ و مارن است.
به همین دلیل برخلاف سیاره سرخ یا مریخ که به رنگ قرمز دیده می‌شود، رنگشان خاکستری روشن است. علاوه بر این، روی بدنه این کوه‌ها سنگواره‌های مختلفی از موجوداتی مثل صدف‌ها و ماهی‌ها دیده می‌شود.
رنگ تقريبا سفيدرنگ کوه (چيزي ميان طوسي و سفيد) با واريزه‌هاي بسيار در پاي آن، وجود گرما و حرارت و شرجي هوا و رطوبت نسبتا بالا و سوي ديگر آن دريا که به‌اين منظره آغوش گشوده است، مناظري رويايي و تخيلي را در ذهن بيننده پديد مي‌آورد. همين منظره منحصربه‌فرد كه جاده چابهار – گواتر آن را به دو نيم تقسيم كرده، باعث شده تا اين جاده به يكي از زيباترين جاده‌هاي ايران تبديل شود. يك‌سو كوه‌هاي مخروطي مريخي با آن رنگ خاكستري خيال‌انگيز و سوي ديگر درياي سبز و ماسه‌هاي اندكي سرخ با درختچه‌هاي بياباني در كرانه آن. دشت كه در ميان جاده آبگير مي‌شود، تالاب‌هايي را پدپد مي‌آورد، كه در سوي دريا صورتي است و در سوي كوه خاكستري مايل به سفيد. جايي كه به آن تالاب صورتي مي‌گويند. اين جاده كه با سراشيبي‌ها و سربالايي‌هاي بسيار، نمايان شدن گاه‌به‌گاه دريا در سمت چپ و نظاره منظره از ارتفاع، از جاذبه‌هاي خاص گردشگري در استان سيستان و بلوچستان است. رشته کوههاي مريخي که فقط در مناطق جنوبي استان سيستان و بلوچستان واقع شده است، توانسته ترسيم‌گر يک جاذبه طبيعي زيبا باشد. اين کوه‌ها در زمان‌هاي گذشته به زيرخروارها خاک مدفون بوده و امروزه با گذشت زمان، مشاهده مي‌شوند. در اثر تغييرات جوي و آب و هوايي و باران‌هاي موسمي، خاک‌ها از روي آنها به دامنه‌ها ريخته شده و چهره اصلي اين کوه‌ها نمايان شده است. در پهنه بعضي از اين کوه‌ها مشاهده مي‌شود که برخي مواقع ارتفاع آنها تا پنج متر مي‌رسد و در ديگر نقاط اين بيابان‌ها بعضا بلندي آنها تا 100 متر و حتي بيشتر هم ديده مي‌شود. جنس اين پديده از مقاومت خاصي برخوردار است، به‌طوريکه بالا رفتن از آن به مثال بالا رفتن از صخره است. شکل‌هاي نامانوس اين پديده‌ها، ناشي از فرسايش سريع در برابر باد و باران است که بر خلاف فرسايش‌هاي آرام و طبيعي، مهلتي براي رويش گياهان باقي نمي‌گذارد و سرزمين را دندانه دندانه و پر از لبه‌ها و چاک‌ها نشان مي‌دهد. همچنين، مقاومت نايکسان لايه‌هاي زمين، در اين منطقه‌ها گاه سبب شکل‌گيري ستون‌هايي با کلاهک‌هايي بر سر يا کوه‌هايي که گويي با چاقو سر آنها را بريده‌اند، مي‌شود.
به غیر از زیبایی منحصر به‌فرد این کوه‌ها، از فضای باز و افق دید مناسب این منطقه می‌توان برای رصد فضای لایتناهی و نجوم هم استفاده کرد. با رسيدن به دهكده صيادي "تيس" منظره كوه‌هاي مريخي در كنار جاده به پايان مي‌رسد. قدمت اين روستا به 2500 سال قبل مي‌رسد و در كتاب فتوحات اسكندر مقدوني بعنوان تيز مشهور بوده و به مرور زمان به تيس تبديل شده است. تيس بندر تجاري فعالي بوده است كه بوسيله مغول‌ها ويران شده است.
اگر از جاده ای که مشرف به کوه‌هاست عبور کنیدتالاب هایی رامی‌بینید که به رنگ صورتی است
این کوه‌های زیبا، در طی هزاران سال، مدام به زیر آب دریای عمان که بخش کوچکی از اقیانوس هند بوده رفته و دوباره خارج شده‌اند
سطح شیار شیار کوه های مریخی آن قدر جالب و زیباست که به محض ورود به منطقه احساس می کنید قدم به سرزمین دیگری گذاشته اید
کوه های مینیاتوری یک تفاوت اساسی با بقیه کوه ها دارند آن هم این که نوع ترکیبات تشکیل دهنده این کوه ها با بقیه کوه های دیگر کاملا متفاوت است
در مناطقی که کوه ها سر به فلک کشیده اند،گیاهان مختلفی دیده می شوند،اما روی کوه های مریخی اثری از گیاه نمی توانید پیدا کنید
منابع:
http://www.irandeserts.com گردآوری :پگاه جمالیان