مصرف الکل در ارتفاع و در شرایط کمبود اکسیژن یعنی در ارتفاع بالاتر از 2700 متر از سطح دریا که علائم بیماری های ارتفاع نظیر بیماری حاد کوهستان ، ادم ریوی و ادم مغزی بوجود می آید می تواند عوارض جدی در کوهنورد ایجاد کند. اثرات الکل در انسان بیشتر ناشی از اثرات آن در سیستم مغزی عصبی می باشد همچنین الکل در سایر سیستمهای بدن انسان از جمله سیستم گوارشی و کلیه و مجاری ادرار اثرات سوئی دارد.
الکل در ارتفاع باعث اثرات سوء و مضر ذیل است:
- مصرف الکل در انسان با اثر بر سیستم مغزی عصبی باعث کاهش تمرکز و هوشیاری می گردد. این اثر در ارتفاع بالا که فرد نیاز به هوشیاری و تمرکز بیشتر دارد باعث اختلال در تصمیم گیری و قضاوت می گردد و می تواند شرایط خطرناکی را برای فرد بوجود آورد.
- عدم تعادل و توجه از اثرات دیگر الکل در ارتفاع است این شرایط می تواند در هنگام صعود و فرود بسیار خطرناک باشد و در مواقعی که نیاز به توجه بیشتر را می طلبد باعث سقوط فرد گردد.
- مصرف الکل می تواند باعث افت فشار خون در فرد گردد این افت فشار خون بحدی است که فرد بسختی میتواند صعود نماید و در مواقعی در فرود نیز فرد احساس ناتوانی می کند.
- الکل باعث افت قابل توجه قند خون می شود در چنین مواردی نیز فرد احساس خستگی مفرط می کند. همراهی افت فشار خون با افت میزان قند خون فرد باعث احساس ناتوانی در صعود و حتی در فرود در فرد می شود.
- الکل ماده ای دیورتیک یعنی ادرارآور است این اثر در فرد می تواند باعث دفع مایعات بدن و در نتیجه کم آبی مفرط در کوهنورد شود که خصوصا در صعودهای زمستانی می تواند بسیار خطرناک باشد که می تواند زمینه ساز حوادث جدی نظیر سرمازدگی، هیپوترمی، یخ زدگی اندانها و افزایش غلظت خون و خطرات بروز لخته های خومی در بافت های حساس فرد گردد.
- مصرف الکل در ساعت یا ساعتهای اول باعث ایجاد گرما در فرد می شود ولی بعد از گذشت 2 تا 3 ساعت برعکس با بروز انبساط عروقی باعث ازدست دادن گرمای بدن و در نتیجه افت دمای بدن شده و فرد را مستعد هیپوترمی می نماید که چنین شرایطی در فصل زمستان می تواند بسیار خطرناک باشد.
- در گذشته از الکل جهت امدادرسانی به کوهنوردان گرفتار در سرما در اروپا استفاده می شد ولی امروزه با توجه به مضراتی که در بالا بیان شد چنین چیزی رواج ندارد.
- در هنگام مصرف الکل فرد بطور ناخودآگاد دچار فراموشی موقت می شود که به آن Blockout می گویند در این مرحله فرد چیزی بیاد نمی آورد و بعد از پایان اثرات الکل فرد صحنه ها و شرایطی که داشته را فراموش می کند. این مرحله می تواند در وضعیت قضاوت و تصمیم گیری منطقی فرد خصوصا در شرایط خطرناک آب و هوایی بطور مستقیم تاثیر گذاشته و خطرآفرین باشد.
- الکل می تواند با اثراتی که در سیستم مغزی - عصبی انسان می گذارد باعث اختلال در سیستم بینایی و شنوایی فرد شده و باعث بروز توهم هایی در فرد گردد که در شرایط حساس کوهنورد که نیاز به هوشیاری کامل دارد می تواند بسیار خطرناک باشد.
تهیه و تدوین: دکتر حمید مساعدیان عضو کمیسیون پزشکی اتحادیه جهانی کوهنوردی