بنام ایزد یکتا 

گزارش بیست و چهارمین صعود طرح سی و یک قله

چکاد پرآو بلندترین قله استان کرمانشاه

تیم چکاد باشگاه شیراز جوان

از تاریخ 16/7/99 لغایت 18/7/99

معرفی منطقه : رشته کوه بزرگ زاگرس در راه خود از شمال غرب تا جنوب ایران از استان های متعددی عبور می کند و باعث بوجود آمدن شهرها و روستا هایی آباد در بطن خود شده است وهر استان به نسبت خود از این موهبت الهی سهمی برده است استان كرمانشاه هم در این بین قسمتی از این نعمت بزرگ و تکه ای از بهشت خداوند نصیبش شده و آن کوهستان رازآلود و مسحور کننده پرآو است که در همسایگی شهر کرمانشاه قرار گرفته است.

دامنه های این سترگ پرهیبت از جنوب محدود به شهر كرمانشاه از غرب متصل به رشته كوه شاهو تا نزديكي شهرستان كامياران از شرق تا نزديك شهرستان صحنه و از شمال به منطقه ميان راهان محدود مي گردد. اين فلات در محدوده تعیین شده فوق مساحت تقريبي 153700 هكتار دارد و دهستان هاي پايروند و ميان دربند را با بيش از 100 روستا و 60 کوه و تپه در خود جاي داده است که از ميان اين 60 بلندی ، هشت قله آن بنام هاي پراو ( شيخ علي خان ) ، نمازگاه ، قته چرمي ، خرامان ، شاودالان ، كُـلپ كو(برآمدگی و برجستگی کبود رنگ) ، سه كل و نرامان ارتفاعي بالاتر از سه هزار متر دارند و بلندترين نقطه اين كوهستان قله پراو یا شيخ علي خان است با ارتفاع تقريبي 3405 متر در بين دره هاي مانگ هلات در جنوب و تيرانداز در شمال قرارگرفته است امتداد این کوهستان از شرق به غرب کشیده شده است و طول تقريبي اين كوهستان 80 كيلومتر است كه از كنار رود خانه راز آور در غرب از مرز بین استان کرمانشاه وکردستان شروع و تا انتهاي خط الراس كوه هُجر ادامه مي يابد . در بخش غربی این رشته کوه قله‌هایی با ارتفاع نزدیک به ۳۰۰۰ متر مانند: میرزایی، رویین ،یافته ،نرامان ،هزاره ، عالیور ، بلوچ ، آژوان و ...قرار دارند . آبپخش اين كوه داراي قلل متعددي است كه اكثرا ارتفاعي بالاتر از 3000 متر دارند جهت اين كوه از غرب به شرق امتداد يافته است و بترتيب شامل قلل خرامان ، قته چرمي ، شيخعليخان ، نماز گاه ، شاودالان ، سه كل ، زنهان ، بيستون و ... مي باشد . خط الراس كوه پراو از قله خرامان و قته چرمي در غرب آغاز و پس از طي كردن قلل پرآو و نمازگاه با رسيدن به قله شاودالان و گردنه شنل به سه شاخه تقسيم ميشود شاخه اول در امتداد قله چالوصفي و در بين دو دره سيراوله و برناج كشيده شده و به جاده بيستون به سنقر منتهي ميشود . شاخه دوم از روي خط الراس سه كل و زنهان عبور مي‌كند و در حدواسط بين دره هاي سيراوله و ايل دره قرار گرفته است و آن هم نهايتا به محور بيستون به سنقر منتهي مي شود و شاخه سوم هم كه از كوه سه كل جدا ميگردد در حقيقت كوه بيستون است و اين مسير هم با رسيدن به شهر بيستون خاتمه مي يابد .خط الراس هاي ذكر شده فوق در بسياري از مكانها حالت فني دارند و عبوراز بعضي از قسمتهاي آنها احتياج به طناب و ابزار گذاري دارد بخصوص در قلل خرامان ، قته چرمي ، سه كل و بيستون . رودخانه معروف گاماسیاب این رشته کوه  را از رشته کوه هرسین جدا می‌کند و دهستانهای پای روند و میان دربند در جنوب غربی و دهستان‌های دینور و بیلوار در شمال شرقی این کوهستان واقع شده‌اند . 

از ديگر نقاط قابل ذكر اين كوهستان می توان ديواره بيستون را نام برد این دیواره عظیم‌ترین صخره آهکی جهان است كه با ارتفاعی در حدود 1200 متر و وسعت بیش از ۵۰۰۰ متر يكي از ديواره هاي مهم دنيا مي باشد و در میان فنی‌ترین دیواره‌های سنگنوردی جهان جای داشته و هر ساله خيل زيادي از ديواره نوردان دنيا را بسوي خود مي كشاند ومسیر های متعددی توسط هموطنان و خارجیان بروی آن گشایش شده است. رشته کوه پراو در استان کرمانشاه برای مردم این دیار دارای عظمت و شکوه خاصی است به گونه ای که این ارتفاعات را پلکانی به سوی آسمان کرمانشاه می دانند. میراث جهانی یونسکو " کتیبه بیستون "بعنوان بزرگترین سنگ‌نبشته جهان و نخستین متن شناخته شده ایرانی در دامنه‌های جنوبی این کوهستان قرار دارد  .

رشته کوه زاگرس وهمینطور کوه پراو در دوره سوم زمين شناسي یعنی در دوره ترشیری بتدریج از زیر آب خارج شده و در دوره کواترنری شكل امروزی را بخود گرفته است و جنس سنگهای منطقه پراو اكثرا رسوبي و آهكي ست و اين امر باعث شده كه غارها و چاهك هاي فراواني در اين كوهستان بوجود آيد . کوه‌های این منطقه دارای یکی از عمیق‌ترین لایه‌های لایم استون کره زمین است و همچنین بعلت فشارهای ناشی از کوه‌زایی آلپی شکاف‌های بسیاری پیدا کرده‌است به همین علت عمیق‌ترین غارهای ایران مانند غارهای پراو، جوجار، قیژلان و چاه غار قلا دراین کوهستان قرار دارند . مهمترين غار در اين كوهستان غار پراو است كه بخاطر واقع شدن دهانه اش در ارتفاع 3080 متري به اورست غارهاي دنيا مشهور شده است اين غار در ميانه هاي ميدان وسيع پراو واقع شده است و آب باران و برف كه دراین ميدان جمع شده اند مانند یک قیف بسمت اين غار هدايت شده است ودر طول سالیان متمادی عبور آب از اين غار بطور عمودي طول آنرا افزايش داده و بشكل كنوني درآمده است غار پراو در سال 1388 توسط سازمان حفاظت از محیط زیست ایران به عنوان اثر طبیعی – ملی به ثبت رسیده است .وجه تسميه كوه پراو بخاطر پر آب بودن سراب ها وچشمه هاي اطراف آن مي باشد(در زبان کردی پراو بمعنی پرآب می باشد) كه از سراب ها مي توان به سراب طاق بستان ، بيستون ، نوژيوران ، برناج ، سرآبله و ... اشاره نمود. 

در این رشته کوه مخصوصا در قسمت شیخ علیخانی، برف چال های دائمی موجود است که در تمام فصول سال مستور از برف می باشد. از ارتفاعات دیگر رشته کوه پراو می توان قله کمر کبود به ارتفاع سه هزار متر، قله چاله زرد به ارتفاع 2800 متر، قله بیستون به ارتفاع 2800 متر، قله طاق بستان به ارتفاع 2700 متر و قله بلوچ به ارتفاع 2600 متر را نام برد.

قله بیستون به واسطه کتیبه معروف داریوش اول هخامنشی و قله طاق بستان نیز به واسطه وجود کتیبه های خسرو پرویز از میان قله های رشته کوه پراو معروفیت و اهمیت خاصی دارند.

آبهای این رشته کوه که در واقع یک منبع بزرگ و عظیم است به صورت چشمه هایی از نواحی اطراف فوران دارد که از مهمترین آنها می توان به چشمه معروف سراب طاقبستان، چشمه معروف و مهم بیستون که دارای پنج سنگ آب است و چشمه  معروف  به سراب کنشت اشاره کرد.

اکوسیستم این منطقه شامل پوشش گیاهی نظیر بلوط، آلبالو وحشی، زالزالک، گلابی وحشی، بنه و پستاندارانی چون کل و بز، گرگ، پلنگ، گورکن، گربه جنگلی، خرس قهوه‌ای، قوچ و میش، گرگ آسیایی، شغال، روباه و گراز، کفتار، گورکن، خارپشت، خرگوش و… می‌باشد.

در کوهستان پرآو تاکنون دو جان‌پناه و یک پناهگاه ساخته شده‌است .پناهگاه بزرگ پرآو که در میدان پرآو و در سال 1359 تا 1360 شمسی توسط کمیته پناهگاه‌های هیئت کوهنوردی استان کرمانشاه ساخته و توسعه داده شده‌است. این پناهگاه در حال حاضر با مساحتی حدود 140 متر مربع و ظرفیت خواب حدود 30 تا حداکثر 40 نفر در ارتفاع حدود ۳۱۰۰ متری و درضلع شمال شرقی و در فاصله 450 متری دهانه ورودی غار عمیق پرآو است. جان‌پناه غار یک شبِ، جان‌پناه دیگری در جبهه جنوبی قله پرآو است که در سال ۱۳۵۹ در مسیر صعود قله پرآو و در ارتفاع ۲۷۲۰ متری ساخته شده‌است. مساحت آن حدود نه متر مربع و ظرفیتش حدود هشت نفر برای خواب است. جان‌پناه فلزی گردنه شنل هم در سال ۱۳۶۲ توسط فدراسیون کوهنوردی در مسیر صعود به قله شاودالان و بر روی گردنه ۲۷۰۰ متری شنل به مساحت حدود 8 متر و ظرفیت 7 نفر ساخته شده‌است.

غار پرآو یکی از غارهای عمودی برتر جهان بوده و یکی از ویژگی‌های منحصر به فرد آن وجود دهانه غار در ارتفاع ۳۰۵۰ متری از سطح دریا است که این بالاترین سطح در بین تمام غارهای عمودی دنیا می‌باشد، از این رو به اورست غارهای عمودی(عمیق) جهان مشهور است . این غار با درجه سختی پیمایش D5 از دشوارترین غارهای جهان از نظر غارنوردی به‌شمار می‌رود. برخی محققان این غار را دشوارترین غار جهان به لحاظ پیمایش ذکر نموده‌اند در سال ۱۳۸۸ غار پراو توسط سازمان حفاظت محیط زیست ایران به عنوان اثر طبیعی - ملی به ثبت رسید. اولین بنیاد غارنوردان کشور انگلستان بنیاد بین‌المللی پرآو نام دارد که در سال ۱۹۷۴ توسط "David Judson"  پس از بازگشت از اکتشاف پرآو نامگذاری گردیده‌است همچنین، کتابی نیز با عنوان غار پرآو Ghar Parau توسط وی در خصوص غار پرآو در سال ۱۹۷۲ در کشور بریتانیا به چاپ رسیده‌است  .

غار جوجار دومین غار عمیق آسیا ( پس از غار boy-bulok ازبکستان ) به شمار رفته که در کوهستان پرآو در ضلع شرقی قله پراو و ضلع شمالی قله شاودالان قرار دارد که در شهریور ۹۴ به عنوان عمیق‌ترین غار ایران شناخته شد به این ترتیب رکورد عمیق‌ترین غار ایران که در اختیار غار پراو بود پس از حدود نیم قرن شکسته شد یک اکسپدیشن بین‌المللی در مرداد ۹۵ جهت ادامه اکتشاف و ادامه پیمایش در عمق بیش از ۸۰۶ متری غار آغاز گردید در سوم شهریور ۹۵ اعلام گردید که کاشفان این غار موفق گردیده‌اند به اعماق بیش از ۱۰۰۰ متری جوجار دسترسی یابند به این ترتیب ایران به عنوان ۲۱ امین کشور جهان که دارای غاری با عمق بیش از۱۰۰۰ متر است معرفی گردید در آخرین اکسپدیشن بین‌المللی در شهریور ماه ۱۳۹۷ که با حضور ۳۷ نفر از استان‌های مختلف و دو غارنورد از کشورهای ترکیه و لهستان برگزار شد با پشتیبانی یک تیم، غواصی در سیفون انتهایی غار صورت پذیرفت. بعد از دو نوبت غواصی و بررسی این سیفون، مشخص گردید که این سیفون، علاوه بر اینکه فاقد دید زیر آب است، عمق و طول زیادی داشته و برای گذر از آن نیاز به تجهیزات، نفرات و برنامه‌ریزی‌های بیشتری است. با توجه به خطرات بسیار غواصی در غار، سرپرست برنامه تصمیم‌گرفت که انجام عملیات غواصی بیشتر در انتهای این غار را به آینده غارنوردی کشور واگذار نماید. در نهایت و پس از غواصی انجام شده، ضمن افزایش ۶ متر طول و ۴ متر عمق، غار جوجار، با عمق مکشوف ۱۳۲۰ متر به عنوان عمیق‌ترین غار ایران و در رتبه ۲۷ عمیق‌ترین غارهای جهان قرار گرفت.

غار قلا در آخرین روز تابستان ۱۳۹۵ و پس از چند برنامه اکتشافی، و با حدود ۷۰۰متر طناب ریزی توسط تیم غارنوردی سورنا به سرپرستی یوسف سورنی نیا، عمق نهایی این چاه غار ۵۶۲ متر اعلام و بدین ترتیب غار قلا دومین چاه غار عمیق جهان به‌شمار می‌رود .

غار قیژلان : در سال ۱۳۹۷ با پیمایش جدید هیئت غارنوردی متشکل از تیم غار نوردی سورنا از ایران، تیم‌هایی از لهستان، ایتالیا، ارمنستان و فرانسه، سومین غار عمیق ایران شناسایی و به این ترتیب رتبه‌بندی این دسته از غارها تغییر کرد. غار قیژلان در فلات پراو تا عمق ۷۰۰ متری اکتشاف و بدین ترتیب عنوان سومین سوپر غار عمیق ایران پس از غارهای جوجار و پرآو را بدست آورد .

گزارش برنامه :

    طبق برنامه ریزی قبلی ، همنوردان تیم چکاد به سرپرستی جناب آقای استاد زره پوش روز سه‌شنبه 15 مهر 99 راس ساعت 23:30 در پارک خلدبرین تجمع نموده با یک دستگاه اتوبوس بنز به سمت دروازه قرآن حرکت نمودیم. متاسفانه یک نفر از دوستان قبل از حرکت انصراف دادند و گروه متشکل از 8 آقا و سه بانو پس از حرکت از شیراز و عبور از شهرهای مرودشت ، سعادت شهر صفاشهر ، آباده در شهرضا توقف نمودیم . از شهرضا به سمت فولادشهر و نجف آباد و سپس از شهرهای تیران و داران  گذشتیم و به استان لرستان وارد شدیم و از شهرهای الیگودرز ، درود و بروجرد گذشیتم .حرکت را به سمت کرمانشاه ادامه دادیم و به استان همدان رسیدیم ، در شهر نهاوند برای صرف نهار توقف کردیم . پس از آن حرکت را ادامه دادیم تا به استان کرمانشاه رسیدیم و پس از عبور از شهرهای کنگاور ، صحنه به بیستون رسیدیم و در طی مسیر مبهوت زیبایی های این دیواره شدیم . در نهایت ساعت 17:30 وارد شهر کرمانشاه شدیم و طبق هماهنگی قبلی با استاد صادق احمدی از کوهنوردان فعال و پرسابقه کرمانشاه می باشند به دیدارشان رفتیم و منزلی که از قبل تدارک دیده بودند را تحویل گرفتیم  . سپس به اتفاق به طاقبستان رفته و از آثار باستانی آنجا دیداری داشتیم . در ادامه برنامه صعود را با جناب آقای احمدی مرور کردیم و مقرر شد ساعت 4 صبح به سمت مسیر حرکت کنیم . خانواده آقای احمدی شام نذری تدارک دیده بودند و ما را بیش از پیش شرمنده نمودند که همین جا دوباره از ایشان تشکر می کنیم .

ساعت 4 صبح بعد از آمادگی همه دوستان منزل را تحویل داده و به سمت روستای چالابه واقع در 15 کیلومتری کرمانشاه راه افتادیم . در اتوبان همدان از طریق دوربرگردان کارخانه سیمان به طرف جاده تنگ چالابه رفتیم و پس از چند دقیقه به انتهای جاده رسیدیم . پس از کنترل نفرات و وسایل ساعت 5 بامداد پنج‌شنبه همه همنوردان در یک خط بصورت منظم از محیط بانی منطقه حفاظت شده بیستون به سمت جنگل و تنگه چوروبر با راهنمایی استاد احمدی و سرقدمی استاد زره پوش و گروهداری استاد غرقی حرکت را آغاز نمودیم . دمای هوا 12 درجه سانتی گراد بود . این مسیر به دو راهی میرسد که یکی به سمت تنگه بزازخانه و قله شاودالان رفته و دیگری به سمت پرآو می رود . پس از طی 1700 متر به ایستگاه تک درخت رسیدیم و استراحتی کوتاه انجام دادیم . پس از آن مسیر دره تاف را با شیب 35 تا 50 درجه ادامه دادیم تا به گردنه بالای چشمه دوزری رسیدیم ارتفاع 2175 متر بود و سرسبزی اطراف چشمه زیبایی وافری به دشت مقابل ما که تنگه مانگ هلات می باشد داده بود ، سپس مسیر را که با کاهش ارتفاع همراه بود ادامه دادیم و پس از چند دقیقه در ساعت 7 به چشمه رسیدیم که دائمی می باشد و آب مناسبی دارد. برای صرف صبحانه ، نوشیدنی و تنقلات توقف کردیم و پس از 45 دقیقه استراحت مجددا حرکت نمودیم .

مسیر را به سمت دره ادامه دادیم و از کنار سنگ بزرگ خرسنگ عبور کردیم مسیر شرقی مسیر زمستانه می‌باشد ( مسیر بیولوژی )که جانپناه یک شبه در غاری در مسیر ایجاد شده است . ما از مسیر غربی ادامه داده و پس از عبور از شیبی تند در حدود ساعت 9:30 به تابلوی اول مسیر که خسته نباشید می باشد رسیدیم . پس از گرفتن چند عکس یاد بود ، مسیر را ادامه دادیم و ساعت 10:15 به تابلوی زرد دوم ( زباله نریزید ) رسیدیم . در اینجا شیب مسیر کاهش پیدا نمود و در ساعت 10:50 به جانپاه پرآو در اتفاع 3150 متری که در سال 1360 ساخته شده رسیدیم . تعدادی از دوستان کوله خود را به دلیل شیب زیاد قبل از قله در جانپناه قرار دادند که متاسفانه پلاکارد باشگاه هم آنجا باقی ماند .پس از استراحتی کوتاه صعود نهایی را شروع نمودیم و پس از عبور از مسیری با شیب 35 تا 58 درجه و درگیری مختصر با سنگ در ساعت 12:10 ظهر روز چهارشنبه هفدهم مهرماه همگی از جمله ایلیا احمدی فرزند برومند آقای احمدی با موفقیت به بام کرمانشاه رسیدیم .

متاسفانه تابلوی قله پرآو کنده شده بود و هنوز تابلوی جدیدی نصب نشده بود.درجه حرارت 7 درجه سانتی گراد بود که با وزش باد دمای احساسی به صفر درجه کاهش پیدا میکرد ، عکسهای یادگاری انفرادی و دسته جمعی گرفته شد و از مناظر و قلل متعدد رشته کوه پرآو و دالاخانی که آقای احمدی برایمان توصیف نمودند لذت بردیم . در برگشت قبل از جانپناه مسیر را به طرف میدان پرآو ادامه دادیم و به دهانه غار با عظمت پرآو رسیدیم و با رعایت ایمنی از تالار ورودی آن بازدید نمودیم . پس از بازدید از غار زیبای پرآو مجددا به جانپاه رفتیم و نهار را آنجا صرف نمودیم .ساعت 15:30  به سمت پایین حرکت کردیم و از همان مسیر رفت به چشمه بازگشتیم . پس از استراحت در ساعت 17:45 حرکت کردیم و بعد از عبور از گردنه وارد مسیر جنگلی دره تاف شدیم و با توجه به تاریکی هوا هدلامپ ها را روشن نمودیم و در نهایت ساعت 20:15 به اتوبوس رسیدیم . برای صرف شام و خرید شیرینی های مخصوص کرمانشاه به شهر بازگشتیم و پس از صرف شام عازم شیراز شدیم . ساعت 17:30 به شیراز رسیدیم و برنامه با موفقیت پایان یافت.

لازم بذکر میباشد علی رغم سنگین بودن مسیر و عبور از شیبهای تند ، زیبایی منطقه و راهنمایی استاد احمدی سختی صعود را شیرین و صعود قله پراو صعودی بیادماندنی واقع گردید . در خاتمه از همکاری همه همراهان علی الخصوص دوستان کرمانشاهی آقای استاد احمدی و آقای پیام پرویزی که در اجرای منظم و موفق ما را یاری نمودند صمیمانه سپاسگزاری می نماییم .

 آنتن دهی موبایل در مسیر به غیر از دره تاف مناسب بود .

هوا مناسب بود و در طول مسیر و مخصوصا آبپخش بادی در حدود 5 تا 15 کیلومتر می وزید .

کمترین ارتفاع مسیر : 1485 متر  ، ارتفاع قله : 3405 متر

ارتفاع صعود شده : 1920 متر

زمان صعود و فرود 15 ساعت

مسافت طی شده 17 کیلومتر

تعداد نفرات 14 نفر : تعداد بانوان 3نفر و تعداد آقایان 11 نفر

افراد شرکت کننده :

- عزیزاله زره پوش سرپرست برنامه

- شراره شعبانی سرپرست بانوان

- زهرا ابوالحسنی 

- مهشید احمدی

- محمدحسین غرقی

- عباس قائدی

- بابک ایزدی

- نبی اله فهندز

- عباس جلالی

- یوسف توکلی

- پیمان صادقی مسئول فنی

همراهان کرمانشاهی :

صادق احمدی

ایلیا احمدی

پیام پرویزی

• اطلاعات منطقه از مراجع اینترنت اقتباس شده است

گزارشگر : پیمان صادقی

کارگروه کوهنوردی باشگاه شیراز جوان