گزارش دومین صعود به چکاد بیرمی بلندترین قله استان بوشهر
پروژه سیمرغ فدراسیون کوهنوردی
تیم چکاد باشگاه شیراز جوان
از تاریخ 19/10/97 لغایت 21/10/97
دومین برنامه صعود چکاد بیرمی واقع در کوه بیرمی استان بوشهر در تاریخ 19/10/97 پیرو برنامه ریزی تیم چکاد باشگاه شیراز جوان و طبق هماهمنگی با هیات کوهنوردی شهرستان تنگستان انجام گردید . این برنامه به عنوان تکرار صعود قله بیرمی جهت دوستانی که دو سال پیش موفق به شرکت در برنامه نشده بودند انجام گردید.
معرفی منطقه : در منتهی‌الیه جنوبی رشته‌کوه زاگرس، کوهستان‌هایی سرسخت و صخره‌ای وجود دارند که با وجود ارتفاع کم دست‌یافتن به آنها کاری سهل و آسان نیست. یکی از آنها کوه بِیرَمی در شمال شهرستان خورموج و جنوب شهرستان تنگستان است. این کوهستان صخره‌ای به شکل خط‌الرأسی است که چندین قله به ارتفاع تقریبی ۱۵۰۰ تا ۱۹6۰ متر را در خود جای داده و در میان آنها قله «بیرمی» بلندترین و به نوعی بام استان بوشهر لقب گرفته است. کوه بیرمی با ارتفاع قله ۱۹6۰ متر بلند ترین نقطه استان بوشهر است .
با توجه به آب و هوای منطقه که جزء مناطق گرمسیری است و دمای آن در فصل تابستان به حدود ۵۵ درجه می رسد و فصلهای بدون باران زیادی دارد این کوه در گروه کوه های خشک قرار دارد که صعود به آن در ماه های سرد سال و بارشهای فصلی امکان پذیر است . این کوه با شیب زیاد از نوع سنگی است که به ندرت در آن خاک قابل مشاهده است . با توجه به شیب و نوع سنگ کوه صعود معمولا در دو مرحله انجام میشود . قله پازنان در حدود سه کیلومتری شرق شهرخورموج قراردارد. کوه بیرمی با توجه به ویژگی های زیست محیطی نیاز مبرم به احداث وتجهیز پاسگاه محیط بانی و دیگر امکانات حفاظتی و کاهش ورود دامداران به منطقه وکنترل دقیق زمان ورود وخروج دارد که خوشبختانه در شورای عالی حفاظت محیط‌زیست ارتقا یافته و به منطقه حفاظت شده تبدیل شده است . به همین دلیل از امسال صعود به این قله نیازمند اخذ مجوز از اداه محیط زیست شهرستان تنگستان می‌باشد . بهترین زمان برای صعود به کوه بیرمی اواسط آبان ماه تا اسفند ماه می باشد.
منطقه خاييز در جنوب شرقي شهرستان تنگستان به وسعت تقريبي حدود 3۵000 هكتار قرار دارد. اين منطقه از شمال به رودخانه باهوش و ارتفاعات قلعه دختر ،از جنوب به ارتفاعات بيرمي ،از شرق به كوه سرخ و از غرب به اهرم محصور مي شود. خاييز مجموعا شامل ده روستا و آبادي را شامل مي‌شود كه مهمترين آنها عبارتند از بنيون ، گشي ، مخدان ، يخ و آشي و هرکدام از روستا ها در امتداد مسیر حرکت یکی از چشمه های منطقه به همان نام روستاها شکل گرفته است. موقعیت خاص جغرافیایی این منطقه باعث بوجود آمدن چند نوع پوشش آب وهوایی منحصر به فرد گرديده كه در هيچ جا یا کمتر جای استان بوشهر می توانیم شاهد آن باشیم.
مناطق پست : از ارتفاع 150 متري در بستر رودخانه فصلي رود شيرين در شمال غربي منطقه شروع مي شود و تا ارتفاع 500 متري در تپه هاي مشرف به تنگه هاي بيرمي ادامه پيدا مي كند. عموماً گياهان علفي يكساله، گياهان بوته اي يكساله وچند ساله مانند خارشتر،قيچ،اشك ودربعضي از نقاط خرزهره و درختچه هاي كهور ايراني، كنار، گزشور و استبرق را درخود جاي داده ، آب وهوا در اين مناطق با ساير نقاط استان بوشهر زیاد تفاوت ندارد.
تنگه هاي كوه بيرمي نوع دیگری از پوشش آب و هوايي را تشكيل مي دهند كه از ارتفاع 500 متري از ابتداي تنگه بنيون شروع مي شود و تا ارتفاع 900 متري ادامه پيدا مي كند . كوه بيرمي داراي۷ تنگه مهم بنامهاي تنگ تلخ آب بيد ،تنگ بنيون ،تنگ روانی ،تنگ گشي ،تنگ يخ ،تنگ مخدان و تنگ آشي مي باشد . وجود چشمه هاي آب شيرين ودائمي درابتداي اين تنگه ها و ارتفاع نسبتا بالا از سطح دريا باعث رويش گياهان مختلف و ايجاد جنگلها و نيزارهاي زيبا شده است . طبيعت اين تنگه هاي منحصر به فرد را درختان چندين ساله همچون پده ،انار، بنه ، بادام وحشی (باسوره)، مركبات ، نخل ، كنار ، انجير ،درختچه هايي همچون گز ، خرزهزه ، شير بادام ،بوته هايي همچون هلپه ، گون ، گل گندم و گیاهاني مثل گاوزبان ، بارهنگ ، دم روباه ، پرسياوشان تشكيل مي دهند. وجود حيات وحش متنوع اين تنگه ها را به اكوسيستمي بارز با چشم اندازي زيبا تبديل نموده است. دمای هوا در اين منطقه بطور محسوب باساير نقاط استان بوشهر تفاوت دارد و بهتر و خنکتر است.
نوع سوم، اقليم كوهستاني منطقه است كه از ارتفاع 1000 متر، با تغيير در پوشش گياهي شروع مي گردد و كم كم درختچه ها و بوته هاي برگ ريز جاي درختان پهن برگ را مي گيرند . بارز ترين گياه اين منطقه آويشن شيرازي است كه فقط در ارتفاع 1000متري به بالا مشاهده مي گردد . پوشش غالب درختان، بادام كوهي وبه ندرت بنه و افرا در اين منطقه ديده مي شود . ضمن اينكه بوته هاي برگ ريز يكساله و گلهايي همانند گل پامچال به وفور يافت مي شود . دماي هوا به صورت محسوسي كاهش مي يابد و در اغلب زمستانها قله كوه كه ارتفاع 1950 متر دارد، براي مدت كوتاهي پوشيده از برف مي گردد. فصل ها در اين منطقه نسبت به ساير نقاط استان بوشهر متمايزترند و بارندگي نيز زيادتر است .
حيات وحش اين منطقه، گونه هاي جانوري زيادي را درخود جاي داده است . كه مي توان گفت؛ بدليل وضعيت نسبتا مناسب زیست محیطی،منطقه توانايي افزايش اين گونه های جانوری را در خود دارد . از پستانداران مي توان به قوچ و ميش ، كل و بز،پلنگ، گربه وحشي ، خارپشت ايراني ،تشي ، خفاش ميوه خوار، روباه معمولي وشني ، گراز ، شغال ،كفتار ، گرگ ، خدنگ ، سمور كوهي و انواع جوندگان اشاره كرد . ازرده بزرگ پرندگان در حدود 100 گونه پرنده در منطقه خاييز زندگي مي كنند، از آنها مي توان انواع عقابها، كبك ،تيهو ،كبوترچاهي ، قمري ها ، سبزقبايان ، داركوب سوري و تعداد قابل توجهي گونه هاي گنجشك سانان را نام برد.
از رده خزندگان نيز چندين گونه وزغ ويك نوع قورباغه، اگاما ، اسكينك ، بزمجه و انواع مارهاي سمي همچون جعفري و نيمه سمي مانند تيرمار و غير سمي مثل مارقيطاني در اين منطقه زندگي مي كنند . از ماهيان نيز دو گونه بركه زي از كپور ماهيان (سيپرينيون و گارا) و گونه اي مارماهي مشاهده گرديده است. ( نقل از سایت کویرها و بیابان‌های ایران ) .
تنگ بنیون : در موقعیت جغرافیایی N284602 E512634 در استان بوشهر واقع است. این تنگ در جنوب روستایی به همین نام واقع است. شروع مسیر تنگ از کنار مسجدی، چند صد متر پایین تر از روستا است. تنگه بسیار سرسبز و پوشیده از درختان پده ،انار، بنه ، بادام وحشی (باسوره)، مركبات ، نخل ، كنار ، انجير ،درختچه هايي همچون گز ، خرزهره ، شير بادام ،بوته هايي همچون هلپه ، گون ، گل گندم و گیاهاني مثل گاوزبان ، بارهنگ ، دم روباه ، است که هر چه به انتهای آن نزدیک میشوید بر تراکم درختان افزوده می شود، تا جایی که در برخی ازمناطق برای عبور از میان درختان باید نشست. در میان تنگه رودی جاری است که آب آن را چشمه های واقع در انتهای تنگ تامین می کنند. نیزارهای زیبایی اطراف رود را پوشانیده است. چشمه ها در کنار یکدیگر واقع شده اند و دو حوضچه به عمق حدوداً یک متر را تشکیل داده اند. البته چشمه سمت چپ را به یک منبع آب هدایت کرده اند که پس از پر شدن آن به درون حوضچه سرازیر میشود. دسترسی به این تنگ از طریق جاده ارتباطی شهرستان اهرم به روستای بنیون میسر است.
گزارش برنامه :
طبق برنامه ریزی تیم چکاد همه دوستان به سرپرستی جناب آقای روز چهارشنبه 19 اسفند 97 راس ساعت 14:30 از مقابل پارک خلدبرین با یک دستگاه مینی بوس ایووکو به سمت استان بوشهر حرکت نمودیم. متاسفانه 3 نفر از دوستان قبل از حرکت انصراف دادند و گروه متشکل از 8 آقا و یک بانو پس از حرکت از شیراز و عبور از دشت ارژن ، چنارشاهیجان و کنار تخته حرکت را به سمت بوشهر ادامه دادیم و بعد از شهر برازجان و در پلیس راه چغادک توقف کردیم و از روی پل هوایی به سمت شهرستان اهرم تغییر مسیر دادیم . ساعت 20:30 وارد شهر اهرم شدیم و طبق هماهنگی قبلی با ریاست محترم هیات کوهنوردی شهرستان تنگستان شب را در منزلی که از قبل تدارک دیده بودند اقامت نمودیم . در دیداری که با جناب آقای حیدرپور داشتیم برنامه صعود با ایشان مرور گرددید .لازم بذکر است با توجه به وضعیت منطقه هیات کوهنوردی هماهنگی های لازم را با گروه امداد و نجات کوهستان سازمان هلال احمر انجام می‌دهند . ساعت 3:30 بامداد پنج‌شنبه همه همنوردان بیدار شدند و پس از آماده نمودن وسایل و نوشیدن آب گرم و عسل ساعت 4:45 سوار مین بوس شده و عازم منطقه خاییز شدیم . در جاده شهر اهرم به فراشبند به سمت خورموج به مجسمه کوهنوردی که به سمت قله اشاره میکند میرسیم و به جاده‌‌ای که از روی رودخانه فصلی عبور میکند تغییر مسیر دادیم . البته این جاده محلی بوده و متاسفانه جاده استانداردی نمی‌باشد . تقریبا پس از یک ساعت و ربع وارد منطقه خاییز شدیم . در ساعت 6 بعد از گذشت از روستای بنیون و قبل از روستای گشی در ابتدای تنگ روان پیاده شدیم .
هوا کمی سرد بود و ساعت 6:15 صبح پس از آماده نمودن کوله‌ها از سمت تنگ روان و زمین فوتبالی که دور آن فنس کشیده شده حرکت را به سرقدمی جناب آقای زره پوش و عقبداری جناب آقای صلاح آغاز نمودیم . پس از رسیدن به چشمه و آب گرم تنگ روان شیب تند مسیر شروع شد و در ساعت 7:30 به گردنه بین تنگ بنیون و تنگ روان رسیدیم . شیب تند مسیر در همین نقطه شروع میشود ، مسیر را ادامه داده و پس از گذشت هفت خوان مسیر در ساعت 10:15 به خط الراس رسیدیم. این مسیر با توجه به طولانی بودن و وجود مسیرهای مشابه با مسیر اصلی ، با دقت فراوان و همیاری همنوردان بدون هیج مشکلی طی شد .با افزایش تردد کوهنوردان به این قله مسیر با سنگ چین مشخص شده بود . در طی مسیر با توجه به شرایط هر یک ساعت توقف و استراحت مختصری همراه با ریزه خواری و مصرف تنقلات و میوه داشتیم . لازم به ذکر می‌باشد خط الراس از ابتدای مسیر نامشخص می باشد و فقط از یال آخر می‌توان آنرا مشاهده نمود . پس از رسیدن به خط الراس در حدود 3 و نیم کیلومتر به سمت شرق پیمایش را ادامه دادیم . پس از 5 ساعت کوهپیمایی هر 9 نفر در ساعت 11:30 به تابلوی چکاد بیرمی و پرچم مقدس ایران رسیدیم . ارتفاع 1965 متر بود . هوا در روی خط الراس بدلیل سرعت باد در حدود 30 کیلومتر بر ساعت سرد بود. پس از توقف و استراحت و گرفتن عکس های یادگاری و ساعت 12:20 به سمت مسیر برگشت روانه شدیم و در ساعت 16 و گذر از شیبهای تند به یال بین تنگه‌ها رسیدیم و مسیر برگشت از همان تنگ روان بازگشتیم و از زیبایی باغ‌ها و نخلستان مسیر بهره جستیم و در نهایت ساعت 18 به انتهای تنگه رسیدیم . پس از استراحتی مختصر ساعت 19 به سمت اهرم رهسپار شدیم . شب را در همان منزل استراحت نموده و روز آدینه ساعت 8:30 سوار بر مینی بوس شده و عزم شیراز شدیم .ساعت 14 به شیراز رسیدیم و برنامه با موفقیت پایان یافت.
آنتن دهی موبایل در مسیر به غیر تنگه‌ها مناسب بود .
هوا مناسب بود و در طول مسیر و مخصوصا خط الراس بادی در حود 20 تا 30 کیلومتر می وزید .
کمترین ارتفاع مسیر : 330 متر ، ارتفاع قله : 1960 متر
با سپاس از زحمات سرپرست ، مسئول فنی و همه همراهان و همنوردان .
تعداد نفرات 9 نفر : تعداد بانوان 1 نفر و تعداد آقایان 8 نفر
گزارش : پیمان صادقی