پارک ملی بمو

 پارك‌هاي ملي فقط از نظر محيط زيست يا حيات‌وحش اهميت ندارند . اين پارك‌ها به نوعي ميراث باارزش وحياتي در كشور ما هستند. دانستن اين نكته كه گله‌هاي بزرگ آهو در كوهستان‌هاي بسياري از نقاط كشور با وجود اين همه آلودگي‌هاي محيطي، شكارچيان و تخريب‌ها، باز هم در حركتند، بسيار غرورانگيز است. پارك‌هاي ملي به نوعي باغ وحش‌هاي زنده طبيعي در كشور هستند كه مي‌توانيم با حضور در آن ها، حيوانات را در زيستگاه‌هاي اصلي خود آزاد و رها ببينيم و به علت اين‌كه معمولا اين مناطق سال‌ها و سال‌ها قرق شده‌اند، شكل اصلي گياهان و انواع و اقسام پوشش گياهي را در هر منطقه‌اي كه كاملا منحصر به فرد است، مشخص مي‌كنند.

كوه بمو كه در قسمت زاگرس چين خورده ساده قرار دارد و برگشتگي شديد از خود نشان مي دهد بطوريكه قديمي ترين سازند رخنمون شده يعني تاربور بر روي لايه هاي جوانتر قرار مي گيرد ، در حالي كه كوه رحمت در ٣٦ كيلومتري شمال كوه بمو آثاري از برگشتگي يا روراندگي وجود ندارد . كوه بمو در قسمت زون رورانده زاگرس قرار مي گيرد .بر اساس آخرين بررسي هايي كه در مورد كوه بمو صورت گرفته ، دليل قانع كننده اي براي برگشتگي اين منطقه ارائه نشده است و آخرين مدل هاي ارائه شده در مورد برگشتگي و روراندگي در ساير نقاط جهان در اينجا صدق نميكند . در برخی بررسي ها نتيجه گيري شده كه برگشتگي كوه بمو بيشتر بعلت شرايط محلي بوده و به دليل نيروي وارد شده در اثر جابجايي كوه صوفيا نسبت به كوه آصف مي باشد كه خود نيز بعلت عملكرد يك گسل راستگرد ، كه در 6كيلومتري شمال منطقه بمو ميباشد ايجاد گرديده است. اين منطقه از دو تيپ زيستگاهي دشت‌ها و علفزارهاي خشك و نيمه خشك و كوه‌هاي صخره‌اي تشكيل شده است

پارك ملي بمو در استان فارس و در موقعيت جغرافيايي 53/29 تا 36/29 عرض شمالي و 54/52 تا 29/52 طول شرقي به مساحت 48678 واقع شده است.از شهرهای بزرگ منطقه، شهر شیراز در جانب جنوبی، و زَرقان در جانب شمالی آن واقع است.عشایر عرب خمسه در آبادی های کوچک پیرامون آن ساکن شده اند و به زراعت و باغداری (انگورکاری دیم ) و دامداري مشغول هستند.

بمو ادامه ارتفاعات سلسله جبال زاگرس می باشد.منطقه ای است کوهستانی و تپه ماهوری که از شهر به خوبی دیده می شود و که در آن 3 رشته کوه از شرق به غرب امتداد دارد.بلند ترین قله آن کل اسد با ارتفاع 2700متر و پایین ترین ارتفاع آن 1550 متر است.

اين رشته كوه در مشرق به ارتفاعات خرمن كوه و در جنوب با درياچه بختگان مرتبط است. رشته كوه بمو، دشت شيراز را از دشت مرودشت جدا مي‌كند.

گردنه‌های آب باریک و باجگاه در مسیر راه شیراز-اصفهان در جانب شمال غربی رشته کوه قرار دارد.

آب ركن‌آباد از معروف‌ترين جويبارهاي شيراز كه حافظ به آن اشاره مي‌كند در قسمت غربي اين كوه واقع شده است.بند امير در جانب شمال شرقي آن قرار گرفته و راه قديمي شيراز از جنوب شرقي رشته كوه مي گذرد و تنگ الله اكبر (با دروازة قرآن در آن ) مشرف بر شیراز در جانب جنوبی آن واقع است.

در ميان اين رشته‌كوه‌ها، دشت‌هاي باريكي قرار دارند كه در يكي از آنها با وجود وسعت كم‌، جمعيت قابل توجهي از آهو ديده مي‌شود. در تپه ماهورهاي وسيع و گسترده در حد فاصل دشت و كوه، قوچ و ميش فراوان ديده مي‌شود. پرتگاه‌هاي دامنه جنوبي كوه بمو و ديگر مناطق صخره‌اي پارك، زيستگاه مناسبي براي بز و پازن است.

از نظر شمار حيوانات و تنوع حيات‌وحش، اين پارك بعد از پارك‌هاي ملي گلستان و اروميه در مقام سوم اهميت قرار دارد؛ اما متاسفانه چندان شناخته شده نيست. هرچند در نظر اول به نظر مي‌رسد نشناختن چنين مناطقي توسط شكارچيان و قاچاقچيان مي‌تواند به بكر ماندن آن كمك بيشتري كند. به اعتقاد برخي محققان محيط زيست هر چه آگاهي و اطلاعات مردم از اين مناطق کمتر باشد تعرض و دست‌اندازي به آنها هم كمتر خواهد شد، اما بايد دانست فرهنگ‌سازي براي حفاظت، شرط اوليه شناساندن اين مناطق ميان عموم مردم است

این منطقه به وسعت 100هزار هکتار از سال 1341 منطقه ممنوعه اعلام شد و وسعت آن بدلیل افزایش جمعیت وگسترش شهر شیراز به 50هزار هکتار کاهش یافت.در سال 1346منطقه حفاظت شده گردید و سال1349 به پارک حیات وحش و سپس به پارک ملی بمو تبدیل و در حال حاضر 48هزار هکتار وسعت دارد.این پارک با 150 گونه پستاندار،81گونه پرنده؛24 گونه خزنده و 3گونه دوزیست و 350گونه گیاهی گنجینه ای منحصر به فرد در ایران است و این آمار ها بيانگر تنوع زيستي بسيار بالا و اهميت حفظ ذخاير ژنتيكي است . اردیبهشت ماه فصل زایش دراین منطقه است.

در وسعتي حدود 48 هزار هكتار كه حدود چهل، پنجاه سال قرق شده، مي‌توان واقعيتي از سرسبزي‌ و حيات طبيعي را ديد كه هيچ گله‌اي از گاو و گوسفند از آن گذر نكرده و طبيعت بكر و دست نخورده آن نشان از روزگاران ديرين دشت‌هاي وسيع اطراف شيراز دارد.

دمای هوا در تابستان 34 درجه سانتیگراد و در زمستان کمتر از 3 درجه است.منطقه ای استپی و نیمه استپی که نیمی از آن با کم آبی مواجه است و حدود 400میلی متر بارندگی در طول سال دارد. در پارک ملی بمو چشمه های فراوانی با پراکندگی مناسب روان است. از آب برخی از چشمه ها در گذشته جهت کشاورزی استفاده می شده است. میزان خشکسالی در سال های اخیر به حدی بوده که چشمه چرو که در سال های نه چندان دور به صورت آبشار های متعدد در دل کوه جریان داشت حالا به شکل جوی باریکی از آب در آمده است.

سابقه تاريخي و فرهنگي اهالي حاشيه پارك ملي بمو نشان مي‌دهد همواره كنترل شكار و صيد در اين پارك با مشكلاتي جدي مواجه بوده است . مشكلات شكار غيرمجاز در منطقه پارك ملي بمو به حدي فراگير بود كه جمعيت 30 تا 40 هزاري پستانداران بزرگ جثه در اين پارك اكنون به مرز يك هزار و 500 راس نزديك شده است.

جاذبه های جانوری :

گونه های مهم جانوری بمو شامل:قوچ شیرازی ،کل ،بز،پازن،آهو،خرگوش،خارپشت،چوله و گوشت خوارانی چون پلنگ،گرگ،کفتار،سیاه گوش،شغال،گربه وحشی،خرس قهوه ای،گراز و انواع روباه بخصوص روباه قرمز که در این پارک اختصاصی است.

تا چند دهه قبل گونه نادر يوز پلنگ نیز در منطقه وجود داشته است.

به اعتقاد محيط‌بانان ، معمولا روزها گله‌هاي آهو، بز، ميش و قوچ آزادانه در پستي و بلندي‌ها در رفت و آمدند و حيوانات وحشي در ساعاتي پس از غروب آفتاب از پناهگاه‌هاي خود خارج مي‌شوند.

اسامی علمی ، فارسی و محلی گونه های شاخص حیوانات وحشی موجود در منطقه:

پراکندگی شاه روباه در پارک ملی بمو

زیستگاه اصلی منطقه تنگ چاه محکی در دره های واقع در مناطق صخره ای می باشد این روباه مناطق کوهستانی واقع در نواحی استپی را جهت زندگی انتخاب می کند.

پراکندگی پلنگ در پارک ملی بمو

بمو، زيستگاه پلنگ ايراني‌ است.پلنگ ايراني، بزرگ‌ترين زيرگونه پلنگ در دنياست كه در محدوده ايران، تركمنستان و افغانستان يافت مي‌شود. در مورد بوم‌شناسي، گستره خانگي و پراكنش اين گونه در ايران اطلاعات كمي در دسترس است . وجود كوههاي مرتفع صخره اي ، دره هاي مشجر كم عرض ، تعداد نسبتا زياد كل و بز و قوچ و ميش كه غذاي اصلي اين حيوان را تشكيل مي دهند همگي در ايجاد اين شرايط مناسب موثر مي باشند .

در گذشته كه طعمه هاي پلنگ فراوانتر و امنيت بيشتري نيزدر كليه مناطق پارك وجو داشت پلنگها در سراسر پارك بخصوص مناطقي از قيبل دره چپ و راست، دو دره ،كوه بالكي ، چشمه فيل ، كوه بمو و تنگ چاه محكي مشاهده مي گرديد .در حال حاضر كه جمعيت طعمه هاي اين حيوان بخصوص كل و بر و قوچ و میش كاهش يافته است ، پلنگ ها اغلب در منطقه تنگ چاه محكي و دره كه به علت وجود امنيت كافي اغلب حيوانات در آن متمركز مي باشند مشاهده مي شوند.

طعمه‌هاي اصلي پلنگ در اين منطقه قوچ و ميش، كل و بز، آهو و گراز است. البته طعمه‌هاي كوچك تري مانند خرگوش و تشي نيز در اين زيستگاه وجود دارد.پلنگ ايراني در مقايسه با ديگر گوشتخواران بزرگ منطقه شامل گرگ، كفتار و گربه وحشي بزرگترين گوشتخوار اين پارك است.

درسال 1386 در محدوده پاسگاه محمودآباد، يك قلاده پلنگ در حال تعيين قلمرو روي يك درخت عكسبرداري شد، هرچند اين كار در آغاز سخت به نظر مي‌رسيد، اما با بررسي اين منطقه توسط كارشناسان بخش حيات وحش و رايزني‌هاي چندي با محيط‌بانان منطقه، اين محل براي نصب دوربين انتخاب شد و پس از گذشت 10 شب حضور دوربين در اين محل، عكس‌هايي از پلنگ آهو و گراز به دست آمد كه همين مساله، تراكم بالاي حيات وحش در اين محدوده و لزوم توجه بيشتر به حفاظت اين حيوانات را نشان مي‌دهد.

پراکندگی آهو در پارک ملی بمو

با وجودی که پارک ملی بمو به علت کوهستانی بودن ، زیستگاه مناسبی برای آهو محسوب نمی گردد ولی در سال های اخیر به علت وجود امنیت در دره وسیع تنگ چاه محکی حدود ۲۰۰راس آهو در این پارک زندگی می کنند که در مقایسه با جمعیت سال های گذشته از افزایش خوبی برخودار می باشد.در حال حاضر زیستگاه اصلی آهو در پارک ملی بمو تنگ چاه محکی است بیشترین تعداد آهو در نزدیک پاسگاه ورودی تنگ چاه محکی و چشمه حاجی مهراب که در مرکز این دره واقع می باشد و تعدادی هم نیز در اطراف چاه سرخ و تلمبه بادی مشاهده می گردند . در گذشته تعدادی آهو در منطقه باجگاه که در حال حاضر به تصرف شهرک صدرا درآمده است وجود داشت که نسل آن دراین منطقه منقرض شده است.

پراکندگی و زیستگاه پازن در پارک ملی بمو

پارک ملی بمو به علت داشتن صخره های مرتفع پوشش گیاهی مناسب و آب نسبتا فراوان و هوای معتدل یکی از مناسب ترین زیستگاه های پازن در اراین بشمار می رود. در پارک ملی بمو زیستگاه اصلی پازن ، صخره ها ی بلند واقع در مناطق کوهستانی مرتفع می باشد از آنجایی که دیواره های صخره ای معمولا فاقد آب و علوفه می باشند این حیوانات برای چرا و نوشیدن آب به مناطق نسبتا مسطح و تپه و ماهورهای واقع در پایین دست و گاهی بالادست صخره ها می روند ولی به مجرد احساس خطر خود را به سرعت به صخره های می رسانند. تا اواخر دهه ۱۳۵۰ بز و پازن در کلیه زیستگاهها مناسب پارک ملی بمو از قبیل ارتفاعات شمالی و مرکزی و جنوبی پارک ملی نظیر کوه سیات واقع در مرز شمالی پارک مجاور چاه ابل ، رشته کوه واقع در ضلع شمالی دره تنگ چاه محکی و بخصوص ارتفاعات دو دره ، رشته کوه واقع در ضلع جنوبی پارک بخصوص مناطق واقع در اطراف چشمه گردو و چشمه فیل وجود داشت بطوری که گله های ۳۰۰ راسی در دره چپ و راست و اطراف چشمه گردو و چشمه چاه ابل مشاهده می گردید ولی درسال های بعد از جمعیت آن به نحو چشمگیری کاسته شده است .

در حال حاضر بیشترین جمعیت بز و پازن در رشته کوه واقع در شمال تنگ چاه محکی و رشته کوه بمو وجو دارد و در مناطقی مانند آب بز و کوههای واقع در ضلع شمالی پارک از دستجات بزرگ این حیوان دیگر اثری بجای نمانده است .

پراکندگی قوچ و میش شیراز در پارک ملی بمو

زیستگاهها شامل کلیه تپه ماهورها ، دامنه ها ، مناطق مسطح بالای ارتفاعات دره های موجود در این پارک است که در حال حاضر به علت عدم وحود امنیت در مناطق مرزی داخل پارک که از مناسب ترین زیستگاه های این حیوان به شمار می آید و همچنین رها شدن بخش غربی و با توجه به امنیت موجود در تنگ چاه محکی ، اکثر جمعیت قوچ و میش موجود پارک در این دره و ناحیه کوهستانی ضلع جنوبی آن و کوه صوفیا تا ارتفاعات بمو زندگی می کنند ولی در ضلع غریب و بخصوص کوه اصف سایر نقاط مناسب پارک نیز گاهی به صورت دسته جات بسیار کوچک مشاهده می شود. این قوچ و میش ها جابجائی های بسیار کمی در زیستگاه های خود دارند و معمولا” در تمام طول سال در مناطق مشخص آمد و رفت می کنند .

بره میش قوچ

پراکندگی بزمچه بیابانی در پارک ملی بمو

این بزمچه ها تا کنون در تنگ چاه محکی ومنطقه قراول خانه مشاهده شده است و اطلاعات دیگری در مورد زیستگاه های دیگر این حیوان در پارک ملی بمو درست نمی باشد .

پراکندگی لاک پشت مهمیز در پارک ملی بمو

تقریبا” در تمام نقاط صخره ای و پرشیب پارک یافت می شوند.

گربه وحشی

پاها بلند و باریک و پنجه‌ها فقط کمی قابلیت جمع شدن را داشته و بدون غلاف پوستی هستند. تمام بدن از لکه‌ها یا خالهای تیره میان پر پوشیده شده است. موهای پشت گردن بلند شده و قسمت یال مانند کوتاهی را تشکیل می‌دهد.

پاها نسبتا کوتاه و قوی و پنجه‌ها کاملا قابل جمع شدن هستند و دارای غلاف پوستی می‌باشند. اگر روی بدن خالهایی وجود داشته باشد میان خالی هستند و یا خوشه مانند به دور هم جمع شده‌اند. موهای پشت گردن بلند‌تر از قسمتهای دیگر بدن نیست. اندازه بدن و دم روی هم رفته از 175 سانتیمتر کمتر است. دم نسبتا کوتاه و معمولا کوتاه‌تر از نصف طول بدن است.

گونه های مهم :

گربه وحشی اروپایی :این گربه وحشی با نام علمی Felis silvestris به اندازه گربه وحشی یا کمی بزرگتر از آن است. بدن آن کمی دراز و دم پر مو و نسبتا بلند و طول آن از نصف طول بدن و سر بیشتر است. در صورت پوزه کوتاه و سبیلهای بلند و سفید رنگ خشنی دارد. چشمها درشت هستند. دستها و پاها نسبتا بلند و باریک با پنجه‌های گرد و چنگالهای قوی و تیز و خمیده هستند. موهای بدن نرم و انبوه و موهای زیرین کرکی و فراوان هستند.

گربه وحشی:گربه وحشی به اندازه گربه اهلی یا کمی بزرگتر است. بدن آن کمی دراز و دم پر مو و نسبتا بلند و طول آن از نصف بدن و سر بیشتر است. موهای روی دم در انتها کوتاه‌تر شده بطوری که نوک دم پهن به نظر می‌رسد. در صورت پوزه کوتاه و سبیلهای بلند و سفید رنگ خشنی دارد. چشمها درشت و تا حدی در جلوی صورت قرار گرفته و همچنین گوشها بزرگ و بلند و سه گوش هستند.

دستها و پاها نسبتا بلند و باریک با پنجه‌های گرد و چنگالهای قوی و تیز و خمیده است. چنگالها قابل جمع شدن بوده و غلاف آنها رشد کرده است. موهای بدن نرم و انبوه و موهای زیرین کرکی و فراوان هستند. رنگ کلی بدن در پشت از قهوه‌ای خاکستری روشن تا خاکستری روشن تغییر می‌کند. این گربه وحشی به ظاهر شبیه به گربه‌های اهلی معروف به گربه پلنگی هستند. نحوه زندگی : اغلب در شبها گردش و شکار می‌کنند ولی ممکن است گاهگاهی در شب هم دیده شوند. خوراک آنها بیشتر از جوندگان و سایر پستانداران کوچک و پرندگان و گاهی سبزی و میوه تشکیل می‌دهد. معمولا در جلگه‌ها و زمینهای سبز کم ارتفاع زندگی کرده و از حفره درختان و حفره حیوانات دیگر مانند گورکن و روباه به عنوان لانه استفاده می‌کنند. به زندگی در جاهای مرطوب و پر آب رغبت نشان می‌دهند و می‌توانند شنا کنند و از رودخانه عبور کنند. از این لحاظ با گربه‌های اهلی که از آب پرهیز می‌کنند، اختلاف دارند. می‌توانند از درخت بالا بروند اما شکار بیشتر در روی زمین انجام می‌شود.

حس بینایی و شنوایی آنها خیلی قوی است ولی از حس بویایی زیاد قوی برخوردار نیستند. گاهی نزدیک مراکز زندگی انسانها زندگی کرده و اطراف روستاها و خانه‌ها دیده می‌شوند و به همین دلیل احتمال جفت‌گیری آنها با گربه های اهلی وجود دارد. فصل جفت‌گیری آنها زمستان است. هنگام جفت‌گیری نرها به سختی باهم نزاع می‌کنند و گاهی صدای آنها که مانند دعوای گربه‌های اهلی است از دور شنیده می‌شود. دوران آبستنی آنها در حدود 2 ماه است. معمولا 3 تا 6 بچه می‌زایند. بچه‌ها با چشم بسته متولد می‌شوند و بعد از 9 تا 12 روز چشم باز می‌کنند. بچه‌ها به سرعت رشد کرده و در اواخر بهار می‌توانند به تنهایی شکار کنند و در پاییز کاملا شبیه بالغ‌ها می‌شوند.

: پراکندگی در ایران

این گربه وحشی در ایران از شیراز ، تخت جمشید ، کرمان ، بوشهر ، بندر ترکمن ، مشهد ، بجنورد ، ارومیه و اردبیل گزارش شده است. پراکندگی جهانی :

از اسکاتلند ، اسپانیا ، فرانسه ، بلژیک ، ایتالیا ، سویس ، آلمان ، اتریش ، لهستان ، مجارستان ، ایران ، ترکیه ، عربستان و لیبی گزارش شده است

خزندگان:

خزندگان پارک شامل:لاک پشت خشکی زی،سوسمار،مارمولک و سه خانواده از مارها (مار غیر سمی و افعی کوهی) می باشند.

پرندگان:

اسمان بمو هیچگاه خالی از پرندگان نیست 81. نوع پرنده در این پارک امار گیری شده که ۲۶ گونه بومی منطقه است که سراسر سال در این منطقه بسر میبرند از جمله : کورکورسینه سیاه وکوکرسفید،سارگپه،سارگپه پابلند،عقاب دو برادر،عقاب طلایی،دال،قرقی،کرکس،باقرقره،دلیجه کوچک،جغد کوچک،شاه بوف،بلدرچین،سبز قبای هندی،کبوتر چاهی،زنبور خور معمولی،چکچک دم سفید و چک چک دشتی می باشند و دسته های بزرگ کبک و تیهو در کنار چشمه ها و دیگر مناطق به وفور دیده می شوند .

شاهین و بالابان از گونه های مهاجر زمستان گذرو تابستان‌ها هم گنجشك خاكي،‌ چكچك ابلق جنوبي و بادخورك كوچك مهمان اين منطقه وسيع خوش‌آب و هوا هستند.

پراکندگی بحری در پارک ملی بمو

از اوائل پائیز تا اوایل فصل بهار در مناطق مختلف پارک دیده میشود. طعمه اصلی این پرنده کبوتر کوکر و کبک است . در هنگام شکار با سرعت بسیاز زیاد و با بال های بسته بر سر طعمه فرود می اید طعمه خود را با پا می گیرد و با منقار قوی اش گردن آنرا می شکند زیستگاه اصلی بحری در پارک ملی بمو تنگ چاه محکی ، اطراف دره باجگاه و مناطق شمال غربی پارک می باشد

پراکندگی دال در پارک ملی بمو

این پرنده تقریبا در تمام فصول سال در پارک ملی بمو هر جا که لاشه حیوانی وجود داشته باشد دیده می شود . ولی بیشترین تعداد دال را می توان در اوایل اردیبهشت ماه که فصل زایمان برهای وحشی است مشاهده نمود . در این فصل ، بزها از گله جدا شده و در مناطق کوهستانی درو افتاده بچه های خود را می زایند . منطقه شمالی رشته کوه بمو و همچنین مناطق دو دره و بالکی از مهمترین مکانهای زایمان بزها می باشد . در این زمان تعداد زیادی دال ( در سال ۱۳۵۵ تعداد آنها از ۵۰ قطعه متجاوز بود ولی در سالهای اخیر که بر علل مختلف جمعیت این پرنده در سطح کشور کاهش یافته به ۱۰ قطعه تجاوز نمی کند ) و در این منطقه به پرواز در آمده و از جفت و سایر بقایای بزها تغذیه می کنند . تعدادی از این پرنده نیز در مناطق شمال غربی پارک مشاهده می شود

پراکندگی دال سیاه در پارک ملی بمو

این پرنده با دال زیستگاههای مشترکی داشته ولی در بخش شمال غربی اخیرا مشاهده نشده است

پراکندگی زرده پره سرسیاه در پارک ملی بمو

نام انگلیسی: Black-headed Bunting نام فرانسوی: Bruant melanocephale نام لاتین: Embriza melanocephala

مشخصات : 16سانتی‌متر ؛ پرنده نــر سطح شكمی زرد یكدست ، سر سیاه با طوق زرد و پشت بلوطی رنگ دارد . روی دمش رنگ سفید دیده نمی شود ، در پاییز سرش قهوه‌ای رنگ است . پرنده باده در سطح پشتی قهوه‌ای زیتونی رگه‌رگه می باشد . از سایر زرده‌پره‌های سینه زرد با سطح شكمی بدون رگه مشخص می شود و پوشپرهای زیر دمش زرد است. زیستگاه:فضاهای باز با درخت‌های پراكنده و بوته‌های كوتاه ، زیتون‌زارها و باغ‌ها در بین بوته‌های كوتاه لانه‌سازی می كند . پراکندگی:زرد پره سر سیاه پرنده‌ای‌ست که تابستان‌ها خیلی زیاد است و به صورت مهاجر عبوری در همه‌جای ایران دیده می شود

هما:

جاذبه های گیاهی:

در دشت پهناوري كه عرصه عبور و مرور حيوانان وحشي است مي‌توان انواع گياهان گرامينه را ديد.پوشش گیاهی کنونی بمو عمدتا بوته زار و بیشتر شامل گون و درمنه است و تا کنون 350گونه گیاهی در پارک شناسایی شده که ارزش علوفه ای و دارویی دارند و 50گونه آن انحصاری ایران می باشد.برخی گونه های گیاهی از جنس گیاهان شاخص زاگرس هستند که عبارتند از:درمنه دشتی،گون،بادام وحشی،انجیر،ارژن،کیکم،گز،کاهوی وحشی و جاشیر

همچنین درختان بنه وگیلاس کوهی وگیاهان دارویی چون آویشن،پونه و بابونه. آویشن شیراز , آویشن معمولی , نعناع کوهی , پدنه کوهی , تاج ریزی گل جالیز , بومادران , بابومنه , گل راعی , شاه افرسفید , گل ختیم , گل زرد , گل سر زرد , کیسه ماری , کرفس , پیاز کوهی , سیر وحشی , چای کوهی , مرزن جوشن , درمنه , پال اچان ( برای چربی و قند خون ) سماخ , شاه تره نیز در منطقه یافت می شوند.

بهار پارک بمو از اواخر زمستان اغاز و گل سنگ های صخره چسب زرد در آن پدیدار می شود . در این منطقه مي‌توان بوته‌زارهاي گون، شقايق و لاله وپامچال و لاله واژگون یا گل اشک كه هر كدام در فصلي منطقه را غرق در گل مي‌كنند به وفور ديد .

اسامی علمی ، فارسی ومحلی گونه های آندمیک منطقه:

چشمه ها

چشمه های منطقه عبارتند از:آب تلخ،چشمه شیرین،چشمه سلمانی،کلاه قاضی،عطمی،قنبری،چهار چشمه،چشمه دره راه،اسماعیلی،دره کمری،محلی،حاجی محراب،چاه سرخ،صادقی،چنار همت،محکی،چشمه چرو،بیدی بالا،بیدی پایین،فیلی،چنار باقر،گل،چکنی،سفید،باغ،کلک،رسولی،همت و چندین چشمه فصلی

چشمه چاه کلک: چاه کلک زیباترین چشمه شرق بمو است.بهترین راه برای رفتن به این چشمه از سمت روستای بردج است .از سمت جاده خرامه به این روستا، تقریبا 17 کیلومتر فاصله داشته و از سر جاده تا چشمه تقریبا 1:15دقیقه راه است.البته اول به چشمه ای کوچک به نام چشمه رسولی و بعد از آن به چاه کلک خواهیم رسید.

موقعیت چشمه رسولی نسبت به روستای بردج

موقعیت چشمه چاه کلک نسبت به روستای بردج و چشمه رسولی

چشمه زیبای چاه کلک از نگاه گوگل

در این عکس موقعیت و مقیاس چشمه رسولی و چشمه چاه کلک رو نسبت به هم را مشاهده می کنید.

تک درخت چنار چشمه رسولی

چشمه فیل

این چشمه یکی از زیباترین چشمه های پارک ملی بمو است.از نظر موقعیت این چشمه در قسمت غربی پارک و در دامنه ارتفاعات بسیار زیبایی قرار گرفته است وهمین ارتفاعات باعث شده که آفتاب دیرتر به چشمه و دره های اطراف برسد و محیط سرسبزی را در اطراف چشمه ببینیم(بر خلاف قسمت های دیگر پارک) و احتمالا نزدیک ترین مسیر برای رفتن به این منطقه روستای باجگاه است. این را میتوان از عکس هوایی که در زیر گذاشته شده هم فهمید.

نقطه زرد رنگ موقعیت چشمه نسبت به باجگاه می باشد.

نمایی از چشمه فیل

نمایی از ارتفاعات فیل

مشخص نمودن وتشریح شرایط آبشخورهای مهم حیات وحش وزمان استفاده وحوش ازآنها بامیزان آبدهی آن :

منابع آبی درون منطقه که آب آنها قابلیت شرب رادارند:

تمامی چشمه های نامبرده آب قابل شرب دارند بجز چشمه آب تلخ و آب چشمه حاج مهراب از کیفیت خوبی برخوردار نمی باشد

دره ها:

چندین درة دشت مانند در بین اين رشته کوه به نامهای چاه مَحْکی شرقی و چاه محکی غربی و بالِش (نزدیک گردنة بالِش ) در شمال این رشته کوه دیده می‌شود .از دیگر دره های مهم منطقه می توان دره بیشه ای،دو دره،دره چپ و راست،دره خنک،دره چاه سرخ،دره چاه آهنگر،دره دهلیز و دره دزو رانام برد که این دره ها محل مناسبی برای هزاران آهو، پازن، قوچ ،کل،میش،بز،کبک،تیهو و سایر پرندگان است.

قنات ها:

قنات های پارک شامل:حسین آباد،محمودآاد،دودج،آب باریک،آب خان،کتک و چاه سرخ می باشد.

چاه ها:

چاه های موجود در بمو نیز شامل :چاه ابول(در بخش شمالی پارک)،چاه سرخ(در منتهی الیه دشت چاه محکی) و چاه آهنگر است.

راههای قدیمی وتاریخی موجود درمنطقه:

راه کتل برده و راه حاج مهراب : در قدیم با اسب و الاغ و قاطر از این طریق از روستاهای بردج و تربرها به شهر زرقان و روستاهای اطراف آن تردد می کرده اند .

وجود بناهای قدیمی وآثارباستانی موجود درمنطقه :

آب انبار کوتل برده در حدود ۲۰۰ سال قدمت دارد .که قافله ها و مسافرین روستای بردج و سعید و تربرا به روستای دودج و شهر زرقان و غیره از راهی که کنار آّ می باشد و به راه برده ای معروف می باشد عبور می کرده اند و از آب انبار جهت شرب خود و حیواناتشان استفاده می کرده اند .

مکان برجهای دیده بانی جهت تماشای حیات وحش :

پشت مهمانسرای مرکز پارک و تنگ محمود آباد( ارتفاع بالای پاسگاه محمود آباد) جهت دیدن بز و پازن

ییلاق وقشلاق ومسیرها ی حیات وحش :

۱- از دره راه به باجگاه و بالعکس ۲- ارتفاعات سوفیا به بالکی و بالعکس۳- دشت بالش به سعدی ۴- بالکی به چشمه بز

یوردگاه ها ییلاقی دام که ویژگیهای خاص ودیدنی دارند:

یورد لموسها , یورد پشت گردنه نازکسمی ,یورد چاه سرخ ,یورد عراقیها در دو دره و نرسیده به غار فارسی. این یورد گاه ها محل زندگی عشایر و دام آنها بوده و در قشلاق و ییلاق در این مکانها کوچ می کرده اند و از آب چشمه های نزدیک به یوردگاه خود استفاده می کرده و از گرما و سرمای جدید در این مکان ها در امان بوده اند .

چشم اندازهای بدیع ودیدنی وسایر موارد :

پرتگاها ، صخره ها ، دره های عمیق ، منظره های ویژه کوهها وصخره ها که باتوجه به توپوگرافی منطقه حائز اهمیت بوده وجلب نظر می نماید :

, ارتفاعات نوک فیل , ارتفاعات بالای پاسگاه محمود آباد , پر شمشیری و چشمه چرو و ارتفاعات آبشور و قلات خانی .

امکانات موجود جهت سرویس دهی به توریست ها :

- تعداد پاسگاه:۸

- تعداد بی سیم: ۲۵ دستگاه

- تعدادنیرو: ۴۳ نفر

- امکانات مهمانسرا: ضعیف

- وسیله نقلیه : ۵ دستگاه ماشین و ۱۸ دستگاه موتور

برخی منابع مورد استفاده در این گزارش:

http://bamu.mihanblog.com

http://flyclub.us

http://www.irandeserts.com

http://ali-f.blogfa.com

http://fa.wikipedia.org

گزارش برنامه بمو

تاریخ اجرا :27/12/1389

ساعت قرار 5:30 پارک خلدبرین و 6:00 آرامگاه سعدی بود.با حدود نیم ساعت تاخیر و با 2 مینی بوس حرکت کردیم.ساعت 6:25 سعدی بودیم (ارتفاع 1567متر) و سپس جاده ای به طرف خرامه را در پیش گرفتیم.

در ساعت 6:50 تل خر چران بودیم (ارتفاع:1727متر).از مینی بوس پیاده و به طرف دیگر خیابان رفتیم.محوطه پارک ملی بمو با فنس محصورشده است.در نقطه ای از زیر فنسی که پاره بود عبور کرده و کمی جلوتر در محوطه ای صاف که در سمت چپ قرار داشت نرمش کردیم.

سپس در جاده ای که به جاده مرده کش معروف است به راه افتادیم.جاده شیب ملایم و پیوسته ای داشت.

در انتهای جاده به مکانی رسیدیم که خاک قرمز داشت و به تل قرمزی معروف بود(ارتفاع: 1965).از آنجا کم کم شیب بیشتر شد. قسمت هایی از مسیر سنگی و با شیب ملایم بود.در جایی در سنگ ها فرورفتگی های کوچکی دیده می شد که مثل سم بود.به آن قسمت چاک سم خری می گفتند.(ارتفاع:2038متر).برخی از مسیر های سنگی واقع در مسیر صاف وکمی سر بودند.

به جایی رسیدیم که به امام را دعا کنید معروف بود و همین عبارت را با رنگ روی سنگ نوشته بودند.فضای

آنجا طوری بود که می شد آنجا نشست و استراحت نمود(ارتفاع:2053).از سمت راست این قسمت مسیری سنگی رو به بالا وجود داشت.آقای چالاک گفتند که درجه سختی تمام مسیر های سنگی که پشت سر گذاشتیم 1 بوده است.

دیدن نمای دشت،جاده و تل قرمزی از آنجا جالب بود.

نزدیک شدن بهار را می شد در همه جا حس کرد.گل سنگ های صخره چسب زرد همه سنگ ها را پوشانده بودند و گل های مختلف از جمله لاله در حال بیرون آمدن از دل خاک بودند.

در ساعت 9:25 به خطالراس رسیدیم(ارتفاع2253متر).دریاچه مهارلو از آن جا نمای زیبایی داشت.

شیب ملایم و کوتاهی را پایین آمده و وارد دشت شدیم و مستقیم به طرف درخت های چناری که از دور دیده می شد پیش رفتیم.

9:30 چشمه چناربودیم(ارتفاع2156متر).جریان آب چشمه تند و خنک بود.درکنار هم صبحانه خوردیم.

گله ای بر روی خط الراس سمت چپ چشمه دیده می شد.

10:40 از چشمه حرکت کردیم.2گروه شدیم.گروهی به سمت چپ رفته و از کوه بالا رفتند و سنگ کار کردند (به سرپرستی آقای کرمی).

ما هم به همراه دوستان آموزشی به سمت راست رفتیم.

در جایی ایستادیم و آقای چالاک در مورد نحوه گام برداری در کوه و اینکه چرا باید در کوه در یک ردیف و پشت سر هم راه برویم توضیح دادند.سپس در دشت راه افتادیم.

در سمت راست و بالای مسیر چشمه گل قرار داشت.به آنجا نرفتیم.منظره دشت،کوه و آسمان بسیار زیبا بود و پرندگان در حال آواز خواندن بودند.

ساعت11:35 چشمه چکنی بودیم(ارتفاع2152متر).آب آن کم بود. در برکه ای که در کنار چشمه بود زالو وجود داشت.10دقیقه در آنجا نشستیم و استراحت کردیم .

سپس دوباره به حرکت خود در دشت ادامه دادیم.

چشمه سفید در راه قرار داشت که از کنار آن گذشتیم.(ارتفاع:2099متر)

در مسیر حرکت یک رشته کوه زیبا را در مقابل خود می دیدیم که نقش چندین قلب در کنار هم بر روی آن کاملا مشخص بود.در سمت چپ یکی از قلب ها چشمه ای به نام چشمه همت وجود دارد.

در ساعت 12:25 به چشمه باغ رسیدیم(ارتفاع:2093متر).همه چشمه های موجود به خاطراستپی و نیمه استپی بودن منطقه و وجود درخت در کنارشان از دور مشخص بودند.

منتظر گروه دیگر نشستیم.در همین زمان که منتظر گروه دیگر بودیم به 2 دسته تقسیم و پانتومیم بازی کردیم.

گروه دوم بعد از ساعتی به ما پیوستند و سپس در کنار هم ناهار خوردیم.

15:10 از چشمه باغ حرکت کردیم.درختان بنه و گیلاس کوهی در مسیر فراوان بودند.درخت های مسیر پر از شکوفه بودند.

در راه برگشت نیز گله جانوران در خط الراس ها دیده می شدند.

16:10چشمه چاه کلک بودیم(ارتفاع2027).درختان بزرگ و قطوری داشت که بر روی زمین خم شده بودند و منظره جالبی بوجود آورده بود.

چشمه شلوغ بود و افراد زیادی آنجا نشسته بودند.از کنار چشمه و درختان رد شدیم.

16:20 در یک شیب به سمت راست حرکت کردیم.پایین مسیر در سمت چپ چشمه رسول قرار داشت.به طرف چشمه نرفتیم.ما به سمت راست حرکت می کردیم.

16:30 به بالای مسیر و خط الراس رسیدیم.کل مسیربعد از آن دشت و تپه های کوتاه بود.به سمت راست شیب را کم کردیم و وارد دره ای شدیم.در داخل دره راه را تا انتهای دره ادامه دادیم.در ساعت 17:10انتهای دره بودیم.از انتهای دره و سمت راست آن بالا آمدیم.به سمت چپ پیچیدیم و تپه های کوچکی را رد کردیم.سپس دوباره به سمت راست پیچیدیم که دوباره دشت بود.بعد از آن دور زدیم و تپه های کوچکی را بالا و پایین رفتیم. ماه در آسمان دیده می شد.

17:30 به باغ هایی رسیدیم که مردم در آنها گیلاس و سیب و انگور دیم کاشته بودند .خورشید در حال غروب بود.

از کنار باغ های زیادی رد شدیم و در ساعت 18:30 به جاده فرعی رسیدیم و از آنجا سوار مینی بوس شدیم.در بیشتر نقاط مسیر آنتن دهی موبایل مناسب بود و همچنین در منطقه مسیر ماشین رو تا اواسط پارک وجود دارد که جهت گشت زیست بانان و سرکشی آنها به منطقه است و برای حرکت در این مسیر ها خودروی سنگین لازم بوده و بدلیل فرورفتگی و برآمدگی نمی توان سریع در آنها حرکت نمود.همچنین این مسیر ها به آتش بس معروفند و اگر قسمتی از پارک آتش بگیرد این جاده ها اجازه سرایت آتش به دیگر قسمت ها را نمی دهند.

19:00سعدی بودیم و پس از خوردن بستنی برنامه به پایان رسید.

سرپرست برنامه: نادر کرمی

مسئول فنی: محمدرضا چالاک

شرکت کنندگان در برنامه: محمود رضا همتایی،پگاه جمالیان،گشتاسب فهندژ،خشایار فهندژ،اشکان فهندژ،نیاز کارآمد،حسن اسماعیلی،عزیزالله زره پوش،عباس ابراهیمی،شهنام سازگار،منصور افراز،آرمان بیات،احسان پور طباطبایی،هادی یزدانی،رخساره پناهی،لیلا نجفی،طاهره شیبانی فر،یاسمن بزرگیان،نوید جعفری،فاطمه توکلی،مهرسا چعبی،فاطمه ذهبی،مهناز ذهبی،احسان ذهبی،میترا کیانی پور،محسن اوجی،مهشید نصیری،مهدی ثمرده،عمران بخشی،سپهر قشقایی،امیر حسین ده بزرگی،سمیرا کیانی پور،مریم بهکام،رضاقجر،سعید سهرابی،مرجان سهرابی،عباس شفیعی،سعید گلریز خاتمی،پریسا پورطباطبایی،محمد رضا جعفری، آقای اسعدیان و چابک

گزارش از:پگاه جمالیان