کوه دماوند جدا از اینکه یک پدیده طبیعی منحصر به فرد در ایران و جهان است، یک سمبل و اسطورة همیشگی در ادب و فرهنگ و تاریخ ایران بوده و هست. این کوه بزرگ و افسانه ای، ما را به یاد قهرمانان شاهنامه می اندازد. کمتر آثار ادبی پارسی وجود دارد که به این کوه اسطوره ای اشاره نکرده باشد. زمانی که بر فراز قله دماوند باشیم از یک طرف کویر ایران را و از طرف دیگر دریای مازندران و در زیر پای خود رشته کوه های البرز را می بینیم و آنجاست که زیبایی دماوند دو چندان می شود.

در کویرهای اطراف قم، ورامین، گرمسار و از شهر تهران پس از بارش باران و از کرانه های دریای مازندران، این کوه همچنان شکوهمندانه قابل مشاهده است. کوه دماوند از قبل و نیز ابتدای ورود اقوام آریا نقش آفرین بوده است. کوهی که در دورانی از عمر زمین منطقه ای استوایی بوده که خط استوا از آن عبور کرده است و جنگل های استوایی روزی فلات ایران را فرا گرفته بودند اما اکنون در کنار کویر و جنگل های هیرکانی آرامیده است. کوه دماوند این پهلوان طبیعت ایران گویی پشتیبان و نگهبان سرزمین و مردم ایران است.

کوه دماوند در دهستان بالا لاریجان، از بخش لاریجان، شهرستان آمل و قسمت اصلی آن در استان مازندران است که از نظر تقسیمات کشوری نیز در این استان قرار دارد، قسمت اندکی از دامنه جنوب غربی آن در استان تهران امتداد یافته است. این کوه از نظر مختصات جغرافیایی در بین مدار ۵۱ درجه و ۵۸ دقیقه تا ۵۲ درجه و ۱۶ دقیقه طول شرقی و بین ۳۵ درجه و ۴۹ دقیقه تا ۳۶ درجه و ۵دقیقه عرض شمالی واقع شده است. قله دماوند در ۶۲ کیلومتری جنوب غربی شهر آمل، ۶۹ کیلومتری شمال شرقی تهران و ۲۶ کیلومتری شمال شهر دماوند واقع شده که از فاصله هوایی اندازه گیری شده اند.

در منابع گوناگون و بنا بر روش های گوناگون سنجشی، ارتفاع قله دماوند را بین ۵۶۱۰ تا ۵۶۷۱ متر از سطح دریای آزاد گزارش کرده اند. به هر حال ارتفاع نسبی آن ۴۶۶۱ متر است. دماوند از نظر ارتفاع بلندترین قله ایران و خاورمیانه به شمار می رود. قله دماوند در شرق ناحیة البرز مرکزی قرار گرفته است. قله های مهم در نزدیکی کوه دماوند شامل وروار، سه سنگ، گل زرد و میانرود است.

رودخانه های تنیه در شمال، هراز در جنوب و شرق و رودخانه دلیجان در غرب کوه دماوند قرار دارند. مهم ترین رودخانه ای که از کوه دماوند سرچشمه می گیرد، رودخانه معروف هراز است که سرچشمه اصلی آن قله های خلنو و پالان گردن است. چشمه سارهای فراوانی به این رودخانه می ریزند که اصلی ترین آنها تلخ رود، آب رزان و آب مشک عنبر است. جاده ارتباطی تهران ـ هراز در امتداد رودخانه هراز بنا شده است. روستاهای مهمی که در دامنه های کوه دماوند قرار گرفته اند شامل پلور، اسک، رینه، آب گرم لاریجان، گزانه، ملار، گزنک و رزان است که از روستاهای زیبا و دیدنی هستند. چشمه های مهم آب گرم و معدنی دامنه های دماوند شامل آبعلی، آب اسک، آب لورا و آب گرم است. یخچال های معروف کوه دماوند عبارتند از یخچال سیوله، یخچال دوبی سل و یخچال عروسک ها در جبهه شمالی و یخچال بخار در جبهه شمال شرقی.

کوه دماوند در ناحیة مرکزی رشته کوه های البرز و در محل تاشدگی آن قرار دارد. ارتفاع قله دماوند از زمین های اطرافش حدود ۱۶۰۰ متر است. مساحت پراکندگی سنگ های آتشفشانی حدود ۴۰۰ کیلومتر مربع و تمامی آن در اواخر کواترنر پدید آمده است. قطر دهانه دماوند حدود ۴۰۰ متر که قسمت مرکزی دهانه آن از یخ پوشیده شده است. در مورد چگونگی تشکیل این آتشفشان بزرگ و منحصر به فرد، عامل زمین ساختی مشخصی شناخته نشده است ولی به نظر می رسد که آخرین حرکت فشاری که فلات ایران را تحت تأثیر قرار داده و سبب چین خوردگی، بالازدگی و جمع شدن پوسته قاره ای ایران شده و البرز را نیز تحت فشار قرار داده و موجب شکستگی های عمیق و فعالیت آن شده است، فعالیتی که کوه دماوند در نتیجه آن به وجود آمده در دورة هولوسن اتفاق افتاده است. به این دلیل که هیچ گونه آثار یخچالی پلئیستوسن در آن دیده نشده است.

هر چند که با مطالعه تکه چوب هایی که از درون گدازه های آتشفشانی شمال پلور به دست آمده است، سن فعالیت آتشفشانی دماوند را به حداقل ۳۸ هزار و ۵۰۰ سال قبل نسبت می دهند. از نظر سنگ شناسی اگر چه فوران های مختلف آتشفشانی دماوند از نظر ترکیب کانی شناسی و شیمیایی با یکدیگر متفاوت بوده اند ولی سنگ آن آلکالی و میزان سدیم آن بیشتر از پتاسیم است و سنگ های متنوعی پدید آورده اند که از قدیم به جدید شامل بازالت، آندزیت و تراکیت هستند، به علاوه قطعات آذر آواری شامل پونس و خاکستر در دامنه جنوب شرقی آن فراوان است.

آتشفشان دماوند به صورت مخروط نامتقارنی است که در ناحیة جنوب غربی آن گدازه ها گسترش بیشتری دارند. ریفت مخروط آتشفشانی بیانگر این موضوع است که فعالیت منحصر به دهانه مرکزی بوده است. بلکه دهانه های جانبی نیز در ایجاد مخروط نقش داشته اند اما فعالیت اصلی دماوند از دهانه مرکزی آن صورت گرفته است. از نقطه نظر ژئوترمال دماوند از مناطقی است که دارای ولگانیسم تئوژن ـ کواترنر و کواترنر است. آتشفشان دماوند در حال حاضر در مرحله فومرولیک است.

نشانه های هیدروترمال در سطح تا ۸۰ درجه سانتی گراد اندازه گیری شده و در عمق تا ۲۰۰ درجه سانتی گراد برآورده شده است. این مخازن دارای پتانسیل های محلی و جدا از هم هستند. ضخامت سنگ پوشش آن ۱۰۰۰متر است و منطقه نفوذ آب چشمه ها در ارتفاع ۲۵۰۰ متری قرار دارد. احتمالاً شروع فعالیت این کوه آتشفشانی به قبل از دوره های کرتاسه و ائوسن می رسد ولی مهمترین مراحل آتشفشانی آن که به تشکیل مخروط اصلی و عظیم کوه دماوند منجر شده است به دوره هولوسن برمی گردد.

مخروط آتشفشانی دماوند از تیپ «استراتوولکان» است. فوران گازهای گوگردی به ویژه در بخش جنوبی دهانه آن دیده می شود. اکنون آتشفشان دماوند در مرحله نیمه فعال به سر می برد و وجود چشمه های گوگردی و آب گرم که در جنوب شرقی کوه قرار دارند، نشانی از این فعالیت است. آب این چشمه ها گاهی دمایی در حدود ۷۰ تا ۸۰ درجه سانتی گراد دارند. چشمه های آب گرمی نیز در دره اسک و لاریجان وجود دارد که ضخامت زیادی از سنگ های آهکی متخلخل تراورتن برجای گذاشته اند. امکان فعال شدن مجدد این آتشفشان وجود دارد. در برخی از سال ها از جمله در سال ۱۳۸۶ از قله دماوند دود و بخارهایی خارج شده است که بعضی از افراد به اشتباه آن را علائم آغاز فعالیت این آتشفشان می دانند اما در واقع در سال های پر بارش با نفوذ آب به درون قله و مواجه شدن با سنگ های داغ، جریانی از بخار آب از دهانه قله خارج می شود و هیچ ربطی به فعالیت های آتشفشانی ندارد.

دماوند جایگاه ویژه ای در اساطیر ایران دارد. بیشترین شهرت آن، در به بند کشیدن ضحاک توسط فریدون درون غاری در دل دماوند است. در اساطیر چنین آمده که ضحاک تا آخرالزمان در آنجا زندانی است تا زمانی که بند بگسلد و کشتن خلق را آغاز کند و سرانجام به دست گرشاسب کشته شود. اکنون نیز مردم ساکن روستاهای اطراف دماوند بر این عقیده هستند که ضحاک درون غاری ناشناخته در دماوند زندانی است و گویند برخی صداها که از کوه شنیده می شود، مربوط به ناله های ضحاک است.

نام دماوند به دو گونه شهرت دارد، یکی دماوند و نام دیگر آن دباوند است. همچنین نام دماوند در تورات آمده است. نام دماوند بنابر فرهنگ معین برگرفته از دم (مه و بخار) + اوند (وند) به معنی دارای دمه و دود و بخار است.

● گیاهان

پوشش گیاهی دامنه های جنوبی، شمالی، شرقی و غربی دماوند متفاوت است و سیمای ثابتی ندارد. از گونه های بارز گیاهی این ناحیه گونه Veronica avcheriاست که تا ارتفاع ۴۶۰۰ متری کوه دماوند دیده می شود و به عنوان بالاترین سطح رویش یک گیاه دانه دار ایران شناخته می شود. گونه های جنس منحصر به فرد Elburzia از ارتفاع ۱۸۰۰ تا ۳۰۰۰متری انتشار دارد. گیاهان خانواده چلیپائیان فراوان هستند. گونه Sensio iranica که گیاهی یک ساله است در مناطق کوهپایه ای دماوند و در ارتفاع ۳۸۰۰ تا ۴۲۲۰ متری گزارش شده است. گونه های گون یا جنسAstragalus نیز تا ارتفاع ۴۴۰۰ متری کوه دماوند مشاهده می شوند.

● گونه

Iranecio oligoleps تاکنون فقط از کوه دماوند در ارتفاع ۳۰۰۰ تا ۴۰۰۰ متری گزارش شده است. به طور کلی گیاهان دارویی مهم و کمیابی در دامنه های کوه دماوند می رویند که از نظر پزشکی و اقتصادی اهمیت زیادی دارند.

● جانوران

دامنه های کوه دماوند و همین طور ارتفاعات آن دارای ویژگی های مناسبی در به وجود آوردن یک فون جانوری منحصر به فرد است. از پستانداران این ناحیه خارپشت اروپایی، خارپشت گوش بلند (در کوهپایه ها)، خفاش حنایی، خفاش سروتین، خفاش بال بلند (در غارها و معادن)، هامستر خاکستری، ول حفار، ول معمولی (در ارتفاعات و کوهپایه ها)، خرگوش، گرگ، شغال، روباه معمولی، خرس قهوه ای، شنگ، رودک، گربه وحشی، پلنگ، مرال، گراز و پازن را می توان در دره ها، کوهپایه ها، تنگه ها و دامنه های دماوند نام برد. پرندگان نیز نسبتاً متنوع هستند که از آن جمله گونه های خانواده قوش ها، شاهین ها، کبوترها، جغدها، شبگرد ها، پرستوها، چکاوک ها، دم جنبانک ها، صعوه ها، توکاها، سسک ها، چرخ ریسک ها و کلاغ ها را می توان مشاهده کرد.

خزندگان در ارتفاعات پایین دست، کوهپایه و دره ها یافت شده و تعدادی از گونه های منحصر به فرد در ایران را شامل می شوند. از مارها گرزه مار، افعی البرزی، افعی دماوندی، افعی قفقازی (از گروه سمی ها)، یله مار (از گروه نیمه سمی)، مار آتشی، قره سوجه، مار چلیپر، مار گرگی، مار پلنگی و گَوَند مار (از گروه غیر سمی)، از سوسماران انواع لاسرتاها (به ویژه لاسرتای البرزی)، اسکینگ ها، آگاماها (آگامای قفقازی) را می توان نام برد.

از نظر جاذبه های طبیعی، دامنه های دماوند بی نظیر است. چشمه های آب گرم و معدنی بی شمار، دره های زیبا و سرسبز همچون دره اسک، دره پلور، دره گل زرد و غیره. از همه جذاب تر قله دماوند است. عسل دماوند یا عسل چهل گیاه دماوند از محصولات لذیذ دامنه های دماوند است.

مسیرهای مهم جهت صعود به قله دماوند عبارت هستند از:

▪ جبهه شمالی، از میان دو یخچال سیلویه (سمت راست) و دوبی سل (سمت چپ) است.

▪ جبهه شمال شرقی، مسیر پناهگاه تخت فریدون.

▪ جبهه جنوب غربی، مسیر پناهگاه سیمرغ.

▪ جبهه جنوبی، از سمت جنوب شرقی دامنه کوه، پلور، مارینه، گوسفند سرا و بارگاه سوم است.

آسان ترین مسیر جبهه جنوبی و مشکل ترین مسیر جبهه شمالی آن است.

قله ها انگیزه ای برای رفتن هستند، آنچنان که برای رسیدن به قله، تمامی مشکلات، خطرات و حوادث را می پذیریم و این همان واقعیتی است که در زندگی به آن نیاز است. کوه ها در ادبیات و فرهنگ ایرانیان باستان تأثیر فراوانی داشتند که آشکارا می توان این تأثیر را در تاریخ ایران دید. کوهنوردی فقط یک ورزش یا تفریح جسمی نیست بلکه کوهنوردی فایده مهمتری نیز دارد و آن ورزش روح و روان ما است. اگر برای ورزش یا تفریح در یک روز تعطیل به دامنه های کوهستان برویم، بدون شک تا چندین روز یک نشاط و آرامش خاطر باور نکردنی باقی خواهد ماند. به طور یقین این آرامش روانی همراه یک توان جسمی فوق العاده است. حیف است که به کوه برویم ولی دست کم یک ساعت با روح کوهستان خلوت نکنیم.

بیشتر ما وقتی به درون طبیعت می رویم بدون این که به چیزی توجه کنیم راه خود را می رویم تا به محلی برای فتح یا استراحت کردن برسیم. در واقع از زمانی که وارد طبیعت می شویم تمامی طول مسیری را که می خواهیم طی کنیم، هدف ما است. اگر به اطرافمان روشن بنگریم، می بینیم که هر قدم در طبیعت، هدف است که می تواند تجربه و دانش با ارزشی برای ما باشد. در طبیعت پیمایی، باید از طول مسیر لذت ببریم نه از رسیدن به هدف. در زندگی واقعی اگر برای رسیدن به هدفی تلاش کنیم، به طور حتم همین روش نیز می تواند دگرگونی سودمندی برای زندگی ما به وجود آورد.
        
    
    
            مرتضی جوهری     
            روزنامه اطلاعات ( www.ettelaat.com )

صعود به کوه دماوند از طریق بسیاری از یال های آن امکان پذیر است. متداول ترین مسیرهای صعود و پناهگاه های آن عبارتند از :

 مسیر جنوبی

این مسیر از ساده ترین و قدیمی ترین مسیرهای دست یابی به قلۀ کوه دماوند است. دسترسی به مسیر جنوبی صعود، از طریق پلور و رینه امکان پذیر است. در نیمه های جادۀ آسفالتی متصل کنندۀ این دو نقطه به یکدیگر، مسیری خاکی و ناهموار به سمت شمال وجود دارد که با تابلویی کوچک مشخص شده است. این مسیر به گوسفندسرا و مسجد صاحب الزمان واقع در ارتفاع 3000 متری منتهی شده که مبدا صعود به قلۀ دماوند از مسیر جنوبی است. پس از آن، مسیر به سمت بارگاه سوم در ارتفاع 4150 متری ادامه می یابد. برای حمل بار در این فاصله می توان از چهارپایان استفاده کرد. پس از بارگاه سوم و ادامۀ مسیر از سمت چپ آبشار یخی، به تپه گوگردی می رسیم که حاصل آخرین فعالیت های آتشفشان دماوند است. گاز گوگرد از حفره های متعدد سنگ های گوگردی پراکنده در این ناحیه متصاعد شده و سبب سوزش چشم و گلو می شود. ادامۀ مسیر در یک شیب نسبتا تند به قله ختم می شود.

میانگین زمان لازم برای طی کردن فاصلۀ بارگاه اول تا بارگاه سوم 4 ساعت و از بارگاه سوم تا قله 6 ساعت می باشد.

قرارگاه رینه

این بنا که به مکان چای خوری موسوم بود، بعد از شهریور سال 1320 به صورت متروکه باقی مانده بود و سپس به فدراسیون کوهنوردی واگذار شد. این مکان به همت فدراسیون کوهنوردی کشور در سال 1348 به عنوان پناهگاه بازسازی شد. ساختمان اصلی آن در سال 1366 ساخته شده که مکانی است برای مستقر شدن صعود کنندگان از جبهۀ جنوبی. روانشادان علی و فرامرز فرامرزپور سال ها به عنوان مسئول این قرارگاه در راهنمایی کوهنوردان سراسر کشور به قلۀ دماوند سهم بسزایی ایفا نمودند.د ی

این پناهگاه و استراحتگاه در جنوب خیابان اصلی شهر، در ارتفاع 2080 متری قرار دارد. این مکان نخستین نقطۀ صعود از جنوب یا جنوب شرقی کوه است و گنجایش 30 نفر را دارد.پ ن

قرارگاه رینه

مسجد و گوسفندسرا

دومین مکان برای صعود به کوه دماوند از جبهۀ جنوب، ساختمان مسجد صاحب الزمان است. این مکان در ارتفاع 3050 متری قرار دارد و در نزدیکی گوسفندسرایی واقع شده. این مکان گنجایش 50 نفر را دارد و دارای نمازخانه، سرویس و محل استراحت کوهنوردان می باشد. فشار هوا 610 میلی متر جیوه است. این مسجد در سال 1371 ساخته شده است.

مسجد صاحب الزمان

بارگاه سوم

سومین پناهگاه در یال جنوبی دماوند، بارگاه سوم با ارتفاع 4150 متر است. بنای فلزی این پناهگاه در سال 1345 در ارتفاع 4150 متری ساخته شد که در زمان خود پناهگاهی مجهز به شمار می آمد. این پناهگاه به علت سقوط بهمن بزرگی در زمستان سال 1351 از بین رفت و دوباره یک سال پس از آن، یک بنای سنگی جایگزین آن شد.  گنجایش آن حداکثر برای 30 نفر است و در پیرامون آن مکان هایی برای چادر زدن وجود دارد. فشار هوا در بارگاه سوم 540 میلی متر جیوه است.

بارگاه سوم

مجتمع کوهنوردی دماوند

این پناهگاه 50 متر بالاتر از پناهگاه بارگاه سوم قرار دارد. کار ساخت این مجتمع از سال 1385 شروع شد و در 8 شهریور 1387 گشایش یافت. مساحت آن 460 مترمربع است و 200 نفر ظرفیت دارد. این بنا در ارتفاع 4200 متر ساخته شده است. امکانات آن  عبارت است از :

اتاق های کمک های اولیه، انبار کوله، انبار عمومی، غذاخوری، آشپزخانه، ظرفشویی کوهنوردان، اتاق مدیریت، اتاق خواب عمومی، اتاق خواب اختصاصی و سرویس بهداشتی عمومی.

مجتمع کوهنوردی دماوند

مسیر شمالی

برای صعود از این مسیر، پس از ادامۀ مسیر در جادۀ هراز به سمت شمال کشور و پس از عبور از گزنک و پشت سر گذاشتن تقریبا 7 کیلومتر از روستای بعدی، یعنی بایجان، به دوراهی روستای ناندل و دلارستاق در سمت چپ جادۀ اصلی می رسیم. وارد این مسیر خاکی شده و مسیر را تا رسیدن به روستای ناندل ادامه می دهیم.

مسیر شمالی از یال شمالی کوه دماوند واقع در دشت چم بن با شیبی ملایم و خاکی آغاز شده و در پی سینه کشی ملایم به جان پناه اول و در ادامه بر روی یال سیاه رنگی در میان صخره های سنگلاخی بزرگ و کوچک در فاصلۀ نزدیکی با یخچال دوبی سل، به جانپناه دوم می رسد. پس از آن، مسیر یال با قوسی به سمت شمال شرق مایل شده و از طریق صخره های آتشفشانی کوچک و بزرگ به مسیر شمال شرق متصل می شود و به قله می رسد. د ی

دسترسی به آب آشامیدنی در جبهۀ شمالی کمی مشکل تر از مسیرهای دیگر است و ممکن است برای تهیۀ آب، نیاز به ذوب کردن برف باشد.

خانۀ کوهنورد ناندل

خانۀ کوهنورد ناندل با مساحت حدود 50 مترمربع در روستای ناندل قرار دارد و در سال 1358 ساخته شد. ظرفیت آن بین 30 تا 40 نفر می باشد که دارای آب، برق، تلفن و امکانات رفاهی دیگر می باشد. از این مکان می توان به جبهۀ شمالی و شمال شرقی کوه دماوند و یال سرداغ دسترسی داشت.

 جانپناه های مسیر شمالی

در مسیر شمالی دو پناهگاه وجود دارد که به صورت فلزی ساخته شده اند. نخستین پناهگاه در ارتفاع 3850 متری قرار دارد که در سال 1360 ساخته شده و مجهز به دو طبقه تخت چوبی است و گنجایش 15 نفر را دارد. فشار هوا در این مکان 550 میلی متر جیوه است.

دومین پناهگاه در ارتفاع 4800 متری قرار دارد که بدون طبقه و تخت چوبی است و 15 نفر گنجایش دارد. فشار هوا در این پناهگاه 490 میلی متر جیوه است. پ ن

 مسیر  شمال شرقی

آغاز مسیر شمال شرقی، از روستای گزانه ( گزنه ) است. این مسیر در امتداد رودخانۀ تلخ رود و با عبور از میان باغ ها و مزارع در دشتی فراخ به چشمۀ اسپه می رسد. ادامۀ مسیر، در بالای تپه ای مرتفع در زیر قلۀ منار و روبروی درۀ یخار، به گوسفند سرا و چشمۀ معروف استله سر می رسد که مکان مناسبی برای شب مانی است. ادامۀ مسیر شیب تندی دارد که با زیکزاک های بلند پشت سر گذاشته می شود و پس از عبور از قلۀ منار به پناهگاه تخت فریدون متصل می شود. پس از ادامۀ مسیر در امتداد درۀ یخار به ارتفاع 5400 متری رسیده که با مسیر شمالی در این نقطه مشترک شده و به قله می رسد.د

پناهگاه تخت فریدون

پناهگاه تخت فریدون در کمرکش یال شمال شرقی و بر فراز خاک های زرد رنگ، در ارتفاع 4320 متری توسط گروهی از کوهنوردان دانشکدۀ فنی در سال 1355 ساخته شد که دارای طبقه های چوبی است. تمامی مصالح این بنا از سنگ است. این پناهگاه دو طبقه می باشد و آب مصرفی کوهنوردان از چشمۀ کوچکی در جناح شمالی آن تامین می شود. پناهگاه تخت فریدون گنجایش 25 نفر را دارد و در پیرامون آن امکان چادر زدن وجود دارد. این مسیر به سوی قله، پر از صخره، قلوه سنگ، برف و یخ است و دارای چشمه های زیادی است. فشار هوا در این نقطه 530 میلی متر جیوه است.

مسیر غربی

برای استفاده از مسیر غربی باید در جادۀ هراز از طریق پلور وارد جادۀ سد لار شده و از کنار تابلوی پناهگاه سیمرغ وارد جادۀ خاکی و ناهموار منتهی به پارکینگ در منطقۀ ورارو شویم. مسیر در سینه کش ملایم رودخانه ای کوچک به سمت پناهگاه سیمرغ ادامه می یابد. پس از پناهگاه سیمرغ با عبور از یخچال و از میان سنگلاخ ها و تکه سنگ ها و خاک های گوگرد، صعود را ادامه داده و با صعود از یک شیب تند سنگلاخی به قله می رسیم. ر د

قرارگاه پلور

قرارگاه پلور، در ارتفاع 2270 متری از سطح دریا، در زمین بزرگی واقع در ابتداری جادۀ سد لار، نرسیده به دوراهی رینه و به صورت سالن سوله با وسایل و تجهیزات مناسب ساخته شده است. این بنا شامل خوابگاه، سرویس های بهداشتی، دیوارۀ سنگ نوردی و پارکینگ است که توسط فدراسیون کوهنوردی کشور ساخته شده است.

قرارگاه پلور

پناهگاه سیمرغ

این پناهگاه در جبهۀ غربی دماوند و در ارتفاع 4200 متری قرار دارد. پناهگاه سیمرغ در سال 1372 از سنگ و آهن در دو طبقه و مساحت مفید 50 متر ساخته شده است و گنجایش 40 کوهنورد را دارد که دارای استحکام خوبی است. فشار هوا در پناهگاه سیمرغ 540 میلی متر جیوه است. پ ن 

پناهگاه سیمرغ

گزارش برنامه

روز پنجشنبه مورخ 1391/4/29 ساعت 15:00به اتفاق 5 تن از هموندان به سمت تهران حرکت کردیم. حدود ساعت 7.30 دقیقه صبح روز جمعه 1391/4/30بعد از مقداری استراحت در حوالی تهران به سمت رینه حرکت کردیم. هدف ما صعود قله دماوند از جبهه جنوبی بود. وقتی که به تهران رسیدم هوا ابری بود و به نظر می رسید که پیش بینی سایت های هوا شناسی مبنی بر اینکه هوای قله گاه ابری و گاه آفتابی است، درست باشد.
ساعت 11:00 به رینه رسیدیم و جهت حضور در منطقه با آقای فرامرز پور مسئول محترم خانه کوهنورد رینه و تهیه خودرو جهت انتقال به گوسفندسرا هماهنگ کردیم. پس از آماده کردن کوله پشتی ها و وسایل لازم با اتفاق ایشان بطرف گوسفندسرا حرکت کردیم. در راه از آقای فرامرزپور راجع به اوضاع جوی کسب آگاهی کردیم که ایشان گفتند تعداد کمی موفق به صعود شده اند اما به احتمال زیاد باید از فردا هوا خوب میشود.

ساعت 13:00 به گوسفند سرا رسیدیم و بلافاصله به سمت بارگاه سوم حرکت کردیم. دماوند از حدود بارگاه سوم تا قله در هاله ای از ابر پنهان بود و به محض حرکت ما بسمت بارگاه باران هم شروع به باریدن گرفت.

بعد از حدود 1.30 دقیقه ادامه مسیر و بعد از عبور از رودخانه دوم با جمعیت زیادی از کوهنوردان(تا بارگاه سوم حدودا 300 نفر) برخورد کردیم که از بارگاه برمی گشتند. از هرکس که در مورد وضعیت جوی برای صعود به قله می پرسیدیم، وضعیت را کاملا زمستانه توصیف می کرد و از عدم موفقیت در صعود به قله. تقریبا پنج، شش نفری توانسته بودند به قله صعود کنند که آنها هم با پوشش و ابزار زمستانه برای صعود آمده بودند.

در این بین هم باران تبدیل به تگرگ شد و ما هم برای زودتر رسیدن به بارگاه سوم به حرکتمان سرعت بخشیدیم. ساعت 17 به بارگاه سوم رسیدیم. جز یک توریست خارجی و دو تا از بچه های تهران دیگه کسی بالا نبود که البته بچه های تهران هم بعد از یه سری راهنمایی در مورد زمان صعود به قله و سپردن توریستی که بالا بود به ما، بسمت پایین حرکت کردند. ناگفته نماند که این دو نفر هم توانسته بودند به قله صعود کنند که البته مجبور شده بودند بعد از تپه گوگردی در شرایط بوران حرکت کنند.
ما هم توریست رو که اسمش یان بود و اهل چک بود برداشتیم، یه اتاق شش تخته گرفتیم و رفتیم داخل. قرار شد که ساعت 4.30 بیدار باش و 5.30 حرکت باشه. بعد از آماده کردن وسایل ساعت 22.30 بود که خوابیدیم.

صبح ساعت 4.30 بیدار شدیم ولی بچه ها اینقدر این دست و اون دست کردن که بجای 5.30، بلاخره 6.50 حرکت کردیم.
همه در یک صف منظم بسمت قله حرکت کردیم. گام ها رو ریتم دار و منظم برمی داشتیم تا همه حتی یان هم که تا اون موقع در ارتفاع بالاتر از 3500 قرار نگرفته بود بتونه بدون مشکل صعود کنه. من ازش خواستم که اگر نشانه های ارتفاع زدگی رو داشت بگه تا اقدام لازم رو انجام بدیم. هرچند روز قبل من و اون یه هم هوایی هم داشتیم و تا ارتفاع 4800 صعود کرده بودیم.

ساعت 11.30 بود که به تپه گوگردی رسیدیم. هوا تا اون موقع عالی بود هرچند چند لکه ابر تو آسمون بود. به تپه گوگردی که رسیدیم، یهو همه چی بهم ریخت و هوا بحدی بورانی و مه آلود شد که دیگه حتی نمی شد فاصله سه چهار متری رو دید. من و یان از بقیه 20 متری جلوتر بودیم که دیدم یان نشست روی زمین. وقتی ازش پرسیدم که چی شده گفت که سردرد دارم و نمی تونم تعادلم رو حفظ کنم. این وضعیت رو که دیدم  ازش خواستم که به طرف بچه ها برگردیم وقتی رسیدم دیدم بچه ها کنار یه سنگ پناه گرفتن. دیگه توی اون وضعیت امکان صعود نبود و تصمیم گرفتیم علیرغم میل باطنی برگردیم. ساعت 13.30 به بارگاه رسیدیم. هوا اینقدر خراب بود که بچه های فدراسیون که در بارگاه مستقر هستند نگذاشتن که همون موقع به طرف پایین راه بیفتیم. به همین خاطر ساعت 18.50 بود که شروع به حرکت کردیم و ساعت 21:00 به گوسفند سرا رسیدیم و بعد از بازگشت به طرف بابل و منزل یکی دوستان را افتادیم تا بعد از یکی دو روز آماده صعود به علم کوه از مسیر حصارچال بشیم.
اما وقتی به اونجا رسیدیم و از قرارگاه رود بارک جویای اوضاع جوی شدیم، کفتند که وضعیت تا یکی، دو روز خراب هست. ما هم که انگار دلامون قله دماوند جا مونده بود تصمیم گرفتیم که دوباره برگردیم و یه تلاش دیگه داشته باشیم.

صبح ساعت 11.45 بود که به رینه رسیدم. آقای فرامرزپور از دیدن دوباره بسیار تعجب کرده بود و وقتی شنید که دوباره می خوایم صعود کنیم بهمون گفت که باید دماوند رو غافل گیر کنید. اینبار ما دوراهی پیاده شدیم و ساعت 12.10 بود که رفتیم به سمت گوسفندسرا. یه استراحت کوچولو کردیم و 13.45 به سمت بارگاه سوم براه افتادیم. 17.30 بارگاه بودیم. بچه های فدراسیون همه تعجب کرده بودن که ما دوباره برگشتیم. اینبار قرار شد که ساعت4.00 به سمت قله حرکت کنیم. دوتا از بچه های کرج هم که متوجه شدن که ما تجربه صعود چند روز پیش رو داشتیم از ما خواستند تا اینبار اونا هم با ما بیان. ما هم قبول کردیم و ساعت 22.30 بعد از خوردن یه سوپ گرم خوابیدیم.

اینبار ساعت 3.30 بیدار شدیم و ساعت 4.15 بعد از پیوستن تیم کرج به ما شروع به حرکت کردیم. بالای مسیر ماگما بودیم که یکی از بچه های کرج بخاطر کهولت سن و نشانه های ارتفاع زدگی ترجیح داد که برگرده. ما مسیر رو ادامه دادیم تا ساعت 9.00 که به تپه گوگردی رسیدیم. اینجا بود که دومین عضو از بچه های کرج هم که دیگه نای حرکت کردن رو نداشت، روی زمین نشست و به ما گفت که دیگه نمی تونه ادامه بده و مقداری آب از ما خواست. جالب اینجا بود که وقتی خواستم بطری آب رو بدم بهش دیدم که آب یخ زده. اینقدر هوا سرد بود که تمام آب های تو کوله ها یخ زده بود.

بعد از استراحت بسمت قله حرکت کردیم و برای اینکه نخوایم از کنار دهانه های گوگرد رد بشیم تصمیم گرفتیم که مسیر مستقیم رو ادامه بدیم تا به قله برسیم. و بلاخره ساعت 10.00 بود که بر بام ایران پا نهادیم. اونجا هم بعد از گرفتن چند عکس و دیدن منظره قله بعلت سرما و باد شدید و وجود ابرهایی که کم کم داشتن دوباره قله رو در بر میگرفتن به سمت پایین و دوست کرجیمون برگشتیم. و ازش خواستیم که بیاد با ما یخچال غربی رو سخمه کنیم و بریم پایین که قبول نکرد. ما هم که دفعه قبل رو با سخمه کردن پایین رفته بودیم، اینبار هم با سخمه کردن ساعت 12.45 بود که بارگاه سوم رسیدیم.

ساعت 14.00 هم بسمت پایین حرکت کردیم و ساعت 17.30 هم به دوراهی رسیدیم.

سرپرست برنامه: شاهپور امرالهی
مسئول فنی: شرکان شریفی
افراد حاضر در برنامه: پیمان عزیزی، سید غلامرضا شریفی، سید حسین حسینی نیک، شرکان شریفی، شاهپور امرالهی
عکاس: سید غلامرضا شریفی، سید حسین حسینی نیک
گزارش کتبی و شفاهی: شاهپور امرالهی