باید سنگ نورد بود تا بتوان از آبشار 46 متری پائین رفت یا شناگر بود تا حوضچه های طولانی و عمیق مسیر را طی کرد و باید آنقدرها توان و انرژی و جرات داشت تا بتوان تجهیزات سنگ نوردی و کوله پشتی را در آبشارها و حوضچه ها به دوش کشید و باید عاشق بود تا مسیر را پیمود .

فرود آمدن از دره‌هاي باريك با ديواره‌هاي پرشيب به همراه آبشار های بلند وحوضچه های عمیق يك رشته تخصصي ماجراجويانه است كه در انگليسي canyoning خوانده مي‌شود و در فارسي مي‌توان آن را دره ‌نوردي ترجمه كرد. اين رشته از كوهنوردي و سنگ‌نوردي متمايز است، اما به دلیل جذابیتی که دارد، كوهنوردان به آن تمايل مي‌يابند و گاه در پاره‌اي از باشگاه‌هاي كوهنوردي يك شاخه از فعاليت‌ها را تشكيل مي‌دهد. طبيعت زيباي ايران ، هنوز هم در خود و در هر جا مناطق بكر و شگفتي را دارد كه كوهنوردان كمتري بدان روي آورده اند اما وقتي در شهر تاريخي و كهن داراب با آب و هواي گرم و ارتفاع 1180 متر از دريا صحبت از كوه و دره و آب مي شود موضوع جذاب تر خواهد شد.

داراب در فاصله 254 کیلومتری جنوب شرقی استان فارس قرار دارد. قبل از اسلام به آن دارابگرد می گفتند .

شهرستان داراب در جنوب شرقي فارس قرار دارد ودر 53درجه و43 دقيقه طول شرقي و28 درجه و46 دقيقه عرض شمالي واقع شده است.

اين شهرستان در منتهي اليه جنوب شرقي سلسله جبال زاگرس ودر حوضه ي آبريز جنوبي اين رشته كوهها واقع شده است .

این شهرستان دارای 3 شهر به نامهای داراب، جنت شهر و دوبرجی می‌باشد. مرکز شهرستان شهر داراب است. این شهرستان باجمعیتی حدود یکصد و هفتادهزار نفر (بر طبق سرشماری سال ۱۳۸۵، برابر با ۱۷۷٫۹۳۸ نفر ). شامل چهار بخش مرکزی، رستاق، فورگ و جنت می‌باشد. وسعت شهرستان داراب حدود ۷٬۵۰۰ کیلومتر مربع می‌باشد و از جنوب با لارستان و زرین دشت همجوار است از غرب با فسا و جهرم ، از شمال با شهرستانهای استهبان ونیریز و ارسنجان و از شرق با شهرستان حاجی آباد ونهایتاً به استان کرمان محدود می شود.

موقعیت تنگه رغز : استان فارس ، داراب

رغز به معنای راه لغزنده وبکر است.بهترین زمان فرود از این دره آخر اردیبهشت ماه تا آخر مهرماه می باشد.

تنگ زیبای رغز در شمال شرقی داراب و در فاصله 30 کیلومتری مرکز این شهر در منطقه حسن آباد قرار دارد. دره رغز به طول تقریبی 4 کیلومتر در امتداد شمال به جنوب از سرچشمه رغز تا دره جنوب ، 64 آبشار و یکصدحوضچه طبیعی را در خود جای داده است. در حد واسط منطقه سرچشمه و دره جنوبی رغز ده ها آبشار و آبگیرهای زیبا و طبیعت بكر تنها با استفاده از وسایل فنی امكان پیمایش می یابد . منطقه ای كه با آبشارهای كوچك و بزرگ در شكل های مختلف و آبگیرهای با عمق بیش از 20متر یا طول 50 متر در شكل های مختلف نمایشگر زیبایی از شاهكار طبیعت است.

تنها 14 آبشار وآبگیر دره جنوبی مورد توجه عموم مردم وکوهنوردان می باشند.در واقع از منطقه سرچشمه بدون وسایل فنی امكان بازدید از این 14 حوضچه و آبشار وجود دارد و نهایتاً با رسیدن به آبشار بلندی به طول 23 متر ،كوهپیمایان متوقف می شوند و در ادامه با رسیدن به آخرین آبشار دره جنوبی به ارتفاع 46 متر دره جنوبی به بن بست می رسد. بلندترین آبشار این دره آبشار آذرخش به ارتفاع 65 متر و آخرین آبشار هم آبشار وداع 46 متر است.

همه ی آبشارها احتیاج به کارگاه زدن ندارد و با توجه به شفافیت آب، عمیق بودن حوضچه ی زیر آبشار معلوم است که در این صورت می توان در آب پرید که هم لذت بخش است، هم وقت کمتری را می گیرد.

برای رسیدن به منطقه سرچشمه رغز 2 مسیر پیمایش وجود دارد .یکی با حدود 4 ساعت کوهپیمایی و مسیر دیگری که حدود 2ساعت با نیسان و حدود 2 ساعت کوهپیمایی دارد.

آب رغز كه از همین سرچشمه آغاز می گردد پس از طی مسیری 4 کیلومتری و با ایجاد حوضچه ها و آبشارهای طبیعی و خلق هزاران صحنه طبیعی بی نظیر و دل انگیز تا دره جنوبی امتداد و نهایتاً در آبگیرهای انتهایی به زمین باز می گردد .

با توجه به آنكه صعود مسیر توام با طی كردن آبگیرها و آبشارهای متعدد می باشد مشكلات سردی آب در طی مسیر صعود در آبشارها یا گاهاً حركت در زیر آبشارها نیز به زیبایی و جذابیت كار می افزاید .

تک درختان بید ، خزه های چمنی رنگ و پرسیاوشان که ژاله بر چهره دارند زیبایی های وصف نشدنی مسیرن

حجم و عمق آب ، نور پردازی خورشید ،سایه سار کوه ،تصویر سبز گیاهان در آب و بلندی کوه در آب مجموعه ای از زیباترین رنگها را پدید می آورد.

اینجا آبگاهی سبز است و گاهی رنگی که نمی دانیم . گاه سفید است و گاه آسمانی .

صدای آب گاه غرش است و گاه ناله و گاه آرام است و گاه طوفنده، گاه نرم و گاه غرنده .

صحن آفتاب تنگه نیز متفاوت است. بعضی زودتر خورشید از دست می دهند و بعضی بیشتر با او مأنوسند .

حرارت و گرمی نیز یکسان نیست . بعضی جاها به شدت سرد است و بعضی جاها آفتاب دارد .

زیبایی جام های پنج گانه و حرکت آرام آب و سر ریز شدن از آنها وصف ناشدنی است .

این جا ماهی ها از آدم فراری نیستند و آدم را در حین عبور از حوضچه همراهی می کنند .

زلالی آب حوضچه ها به گونه‌ای است که فرد می‌تواند عمق آنها را به خوبی تماشا کند. عمق آب در برخی حوضچه ها به 20 متر هم میرسد.

حوضچه های بسیار با شکوهی در این تنگه قرار دارد که البته تمام حوضچه ها ماهی ندارند، وجود گیاهان بیشتر در کنار برخی از حوضچه ها و ایجاد محیط مناسب برای تغذیه آنها ( وجود پشه) شاید دلیل بودن یا نبودن ماهی ها باشد.

كبوترها در طول مسیر عبور ، در گوشه و كنار لانه دارند و در طول حركت باید مواظب بود لانه كبوتری را تخریب نكنیم و یا به جوجه های آنها آسیب نزنیم .

درتنگه رغز آب و سنگ در برخوردی هزاران ساله انواع جلوه های زیبای معماری طبیعت را ایجاد كرده اند ، هر آبشار یا آبگیر با دیگری متفاوت است و هركدام زیبایی خاصی دارد .دیوارهای بزرگ و عظیم رغز در طول مسیر گاه سر به هم آورده اند و یك غار را تداعی می كنند و گاه از هم فاصله می گیرند . شب ها و روزهای این تنگه با دیواره های عظیم زیباست. دیواره ها سهم كوچكی از آسمان بزرگ را به ما نشان می دهند و نیزار های کوچک در بین راه بر زیبایی آن می افزایند.

گزارش برنامه:

تاریخ اجرا: 1390.07.01 و1390.06.31 14:30 سی و یکم شهریور ماه 1390:از ترمینال کاوه با اتوبوس مسافربری به سمت داراب حرکت نمودیم.

19:00 با تاخیر های زیاد اتوبوس در راه به داراب رسیدیم و از آنجا با یک نیسان و به همراه 2 نفر راهنما راهی مقصدمان شدیم.

پس از طی تقریبا 35 کیلومتر از جاده داراب-شیراز به گردنه دراکویه رسیده و جاده خاکی از آنجا شروع شد و پس از گذشتن از کوه درختی در سمت چپ در نهایت پس از حدود 2 ساعت جاده به انتها رسید و همگی در ساعت 21:00 از نیسان پیاده شدیم.مسیر طی شده بسیار ناهموار و همراه با حرکت های زیاد و شدید نیسان بود.

پس از صرف شام و مرتب کردن وسایل ،کوله و ابزار و وسایل اضافه ای که برای برنامه تنگ کتویه بود و قرار بود پس از پایان برنامه تنگ رغز به آنجا برویم را در نیسان جا گذاشتیم و ساعت 22:10 حرکت خود را آغاز نمودیم.از سمت راست جاده پایین رفتیم . از کنار چشمه بیدک گذشتیم.ادامه مسیر پاکوب و بدون شیب بود.سپس در شیب ملایمی ارتفاع گرفتیم و شیب رفته رفته تند تر شد.بعد از آن دوباره سراشیبی بود و سپس از روی سنگ های بزرگی که مسیر را پوشانده بودند گذشتیم و در نهایت با طی راهی بدون شیب در ساعت 24:20 به سرچشمه رسیدیم.عنکبوت های درشتی در کل مسیر همراه ما بودند.بدون معطلی همه محیای خواب شدند و فقط صدای آب بود که گوش ها را می نواخت.

6:30 یکم مهر ماه 1390:همه بیدار شده و پس از صرف صبحانه به ضد آب کردن وسایل خود مشغول شدند.

9:00 حرکت گروه آغاز گردید . با توجه به رفت و آمد مردم عادی تا این منطقه ، سرچشمه آلوده به زباله بود.

قبل از فرود اول چند تا پرش و دست به سنگ بود.

از کنار آبشارها ادامه مسیر دادیم، سرعت آب به تدریج کم شده و حوضچه ها تقریبا ً راکد می شدند. در بعضی جاها به حوضچه ای می رسیدیم که احتیاج به پریدن داخل آب داشت ودر ادامه چندین حوضچه به همین صورت بود که هم می شد از کنار آنها عبور کرد وهم می توان داخل آب پرید.در یکی از مسیر ها هم طناب ثابت گره دار وجود داشت که بعد از کمی پایین آمدن روی طناب باید از پشت به درون حوضچه می پریدیم.

در واقع بعداز 14 آبشار کوچک و حوضچه و بعد از حدود 45 دقیقه به فرود اول رسیده و مشغول کارگاه زدن شدیم.

2نفرکارگاه میزدند و 2نفر در آخر طناب را جمع می کردند ویک نفر هم مسئول رساندن طناب به نفرات جلو بود .

کلیه کارگاه ها توسط گروه آذرخش و در تیر ماه امسال(1390) نصب شده و زنجیری تک حلقه می باشند (به جز کارگاه آخر که دو بازو داشت)و همزمان 2نفر روی کارگاه فرود می آمدند.

آبشارهاي مهم مسير (که گروه کوهنوردي آذرخش داراب نام گذاري و ارتفاع، عمق آب و طول حوضچه ها را با GPS محاسبه کرده) به ترتيب فرود عبارتند از:

1 – آبشار نگين: ارتفاع 16 متر، عمق آب 8 متر و طول حوضچه 41 متر.بعد از اتمام فرود سکوی بسبار کوچکی در سمت چپ قرار داشت که 2نفر می توانستند روی آن بایستند.

بعد از آن جای وسیعی وجود دارد که برای شب مانی مناسب است.

2 – آبشار بوم رنگ:ارتفاع 7 متر، عمق آب 8 متر و طول حوضچه 31 متر(حوضچه ماهی)

بعد از گذشتن از چند حوضچه دیگر به فرود سوم میرسیم.

3 – آبشار مسعود: ارتفاع 8 متر، عمق آب 12 متر و طول حوضچه 15 متر(حوضچه بومرنگ) 4 – آبشار گلاب حوضچه: ارتفاع 11 متر، عمق آب 7 متر و طول حوضچه 12 متر 5 – آبشار فتح:ارتفاع 8 متر، عمق آب 1.5 متر و طول حوضچه 6 متر. 6 – آبشار حکمت: ارتفاع 11 متر، عمق آب 15 متر و طول حوضچه 32 متر 7 – آبشار کبوتر(معروف به آبشار تاریکو):ارتفاع 25 متر، عمق آب 20 متر و طول حوضچه 6 متر.در انتهای مسیر غاری در سمت راست مسیر وجود دارد که می گویند در آنجا مار زندگی می کند.در این آبشارنور بسیار کم است و باید سریع از آن خارج شد تا سرما مشکل ایجاد نکند. 8 – آبشار جام:ارتفاع 9 متر، عمق آب 6 متر و طول حوضچه 36 متر 9 – آبشار دماغه(فراز): ارتفاع 12 متر، عمق آب 2 متر و طول حوضچه 4 متر 10- آبشار آذرخش:ارتفاع 65 متر، عمق آب 6 متر و طول حوضچه 11 متر.بلندترین آبشار که از آن فرود نیامده و دست به سنگ از کنار آن رد شدیم.

11- آبشار يادگار:ارتفاع 4 متر، عمق آب 8 متر و طول حوضچه 11 متر حوضچه بعد از آبشر یادگار ،گهر نام دارد و سپس به جایی به نام پارکینگ رسیدیم که جای وسیعی جهت شب مانی یا استراحت وناهار خوردن بود و گروه آذرخش برای زیباتر کردن منطقه اقدام به کاشت درخت نموده بود .

12- آبشار وداع:ارتفاع 46 متر، عمق آب 10 متر و طول حوضچه 7 متر.بلند ترین فرود در این آبشار است که 2 طناب را به هم گره زدیم.

لازم نبود در حوضچه زیر آن شنا کنیم و با فرود از سمت راست آبشار به محوطه وسیعی میرسیدیم که به راحتی میشد آنجا ایستاد.

بعد از این آبشار می توان لباس ها را تعویض کرد .

آب تنگه سرد نبود و سرما مشکلی در طول برنامه ایجاد نکرد. طول و عمق حوضچه ها با توجه به تغییرات جوی متغیر بوده و در حال حاضر طول حوضچه ها کمتر شده بودو حتی جاهایی در گذشته وجود داشته که 8 تا 10 متر را میپریدند ولی به دلیل خشک شدن حوضچه زیر آن دیگر این امکان وجود ندارد و چندین حوضچه در طول تنگ کاملا خشک شده است.

در طول مسیر پیمایش خبری از پشه نیست ولی در سرچشمه و نیز آخر مسیر یعنی جاهایی که که دیگر همه می توانند بیایند سروکله ی آشغال وپشه و نیش آنها نیز پیدا می شود .

سپس به حرکت خود ادامه داده و در جایی از مسیر طناب ثابت کوتاهی کشیده شد تا همه سریع تر عبور کنند.در این موقع آخرین حوضچه را در پشت سر خود میدیدیم که متاسفانه غرق در آشغال و زباله بود.سپس در چند نقطه دست به سنگ شده و در قسمی از مسیر را تراورس نمودیم و سپس به سمت چپ تنگه رفتیم و بعد از عبور از سنگ هایی که آنها را به صورت پله پله تراشیده بودند، به انتهای تنگه رسیدیم و بعد از چند دقیقه پیاده روی در ساعت 17:15 به جاده خاکی رسیدیم که نیسان در آنجا منتظر ما بود.بعد از آبشار وداع حدود 45 دقیقه طول کشید تا با انتهای مسیر رسیدیم و بعداز تعویض لباس به طرف داراب حرکت نمودیم.

پوشش گیاهی مسیر شامل ارژن،کل خنگ،برنوک،انار،ول ،مرزنجوش،پونه و پرسیاوشون بود.

لازم به ذکر است :

- با توجه به گرمای هوا به همرامه داشتن یک بی واک جهت سپری کردن شب کافی است.در ضمن بی واک جای زیادی در کوله نمی گیرد و با توجه به کوچکی ضد آب کردن آن راحت است ولی کیسه خواب هم جا گیر است و هم اگر خوب ضد آب نشده باشد و خیس شود،سنگین شده و حمل کوله پشتی را سخت می نماید.جهت احتیاط می توان یک ملافه مخصوص که درداخل بی واک و کیسه خواب استفاده می شود هم به همراه داشت تا اگر شب هوا سرد شد بتوان از آن استفاده کرد.این ملافه ها هم کوچک هستند و جای زیادی از کوله پشتی را نمی گیرند.

- بهتر است جهت در امان ماندن از نیش پشه ها در طول شب اقامت در سرچشمه ،یک قلم دافع حشرات به همراه داشته باشید.

- آب کل مسیر قابل آشامیدن است ولی بهترین آب همان آبی است که در سرچشمه از دل زمین به بیرون می تراود.

- فرود از تنگه در یک روز انجام می شود .

- افراد باید مهارت کافی شنا کردن را داشته باشند .

- افراد باید کاملا به فرود و دست به سنگ مقدماتی آشنا بوده و نیز جسارت و بنیه بدنی مناسبی داشته باشند.

- افراد بايد به اصول فني كار مسلط باشند. پيمايش دره مناسب يك نوآموز سنگ‌نوردي و يا كسي كه شنا نمي‌داند، يا كسي كه وسايل لازم را ندارد نيست.

- به علت سردی آب حتما لباس مناسب استفاده شود(کاپشن و شلواربادگیربه همراه first layer یا لباس غواصی که با لباس غواصی اصلااحساس سرما نخواهید کرد).

- از کفش رو باز یا کفش کوهنوردی در آبشار استفاده نکنید.شاید بهترین و ارزان و در دسترس ترین کفش برای ما همان اسپرتکس ها باشند که هم جهت کوهپیمایی تا رسیدن به سرچشمه مناسب اند و هم آب داخل آنها نمی ماند و خارج می شود و هم دارای اصطکاک خوبی جهت دست به سنگ های مسیر هستند.

- جلیقه نجات حتما لازم است (مگر آنکه لباس غواصی داشته باشید.

- برای اقامت شب باید دقت کرد چرا که در طول مسیر نقاط کمی است که فضای مناسب را برای این کار داشته باشند. برای گذر از تنگه رغز نیازی به هدلامپ نیست ودر تمام مسیر نور به اندازه کافی موجود است، فقط در هنگام اطراق شب است که چراغ قوه نیاز می شود.

- آب بندی کوله پشتی باید به نحوه احسنت انجام گیرد (قرار دادن وسیله مورد نظر دریک زیپ کیپ و سپس 2 یا 3 نایلون فریزر داخل هم که سر آنها را تک تک گره میزنیم و در نهایت قرار دادن کیسه بزرگ پلاستیکی در کوله و گذاشتن کلیه وسایل در آن و گره زدن سر آن) .

وسایل ومواد خوردنی را که قرار است در طول مسیر استفاده کنیم در درون کیسه ای جدای آن کیسه در کوله قرار میدهیم .

قبل از بستن و گره زدن نایلون ها،هوای آن ها را تا جایی که ممکن است خالی کنید.

- به ازای هر 5 نفر حداقل یک فلاکس آب،چای یا نسکافه گرم کوچک با خود به همراه داشته باشید تا در مواقع لزوم بتوان از آن نوشید و گرم شد.

- مناسب ترین کوله برای این برنامه کوله های مخصوص دره نوردی وغار نوردی است چرا که هم آب به خودشان نمی گیرند، هم آب به راحتی از آنها خارج می شود.

- بهتر است یک نفر از اعضای شرکت کننده کوله پشتی به همراه نداشته باشد (وسایل خود را در کوله دیگر اعضا قرار دهد)تا بتواند به راحتی یکی از طناب ها و ابزار مورد نیاز را که در کوله حمل ابزار قرار میگیرد به دوش گرفته و به راحتی آنرا به نفرات جلو برساند.

- بردن یک گونی برای آوردن آشغال های گروه به بیرون از دره و از بین بردن اثر دستشویی برای زیبایی محیط و انجام این عمل در نقطه ای دور از آب به منظور جلوگیری از آلوده شدن آبی که در طول مسیر از آن مینوشیم مورد مهمی است.

- در پيمايش دره‌ها ، به ويژه دره پرشيب و بي‌گريز بايد به وضع هوا و پيش‌بيني سازمان‌هاي هواشناسي توجه داشت، خطر باران را جدي گرفت و نكته اينكه سيل در كشور ما ديگر يك پديده اتفاقي طبيعي نيست و به افراد شركت‌كننده گوشزد كرد كه برنامه مي‌تواند در هر لحظه لغو شود.

- در این برنامه هر چه تعداد افراد کمتر باشند ایمنی و سرعت برنامه افزایش می یابد.

حداقل وسايل فني مورد نيازهر نفرجهت فرود: هارنس،کاسکت،دستکش،اسلینگ 120 جهت خود حمایت،ابزار 8 و طنابچه جهت حمایت آن،3 عدد کارابین

ابزار های فنی گروهی:

2حلقه طناب استاتیک،کیسه حمل ابزار(1)،یومار(2)،استاپ(1)،ریورسو(1)،صفحه تقسیم کارگاه(1)،کارابین آهنی(2)،کارابین پیچ و اتومات(15)،

مسوولین برنامه فرود آبشار تنگ رغز:

سرپرست کل:محمود رضا همتایی

سرپرست برنامه فرود آبشار:محمود رضا همتایی

مسوول فنی:محمد نخعی

راهنمای محلی:اسماعیل گندم ریز، محمد جواد احمدی

امداد گر:فریدون خسروی

عکاس و فیلمبردار:محمد نخعی،علی سامانپور

گزارش کتبی:پگاه جمالیان

گزارش شفاهی جهت ارائه در گردهمایی هفتگی:مرتضی امین رعنایی

تدارکات و هماهنگی:آرمان بیات

شرکت کنندگان در برنامه:محمود رضا همتایی،فریدون خسروی،احسان پورطباطبایی،علی سامانپور؛آرمان بیات،محمود چابک،محمد نخعی،علیرضا نخعی،مرتضی امین رعنایی،پگاه جمالیان

مسوولین برنامه سنگ نوردی تنگ کویه:

سرپرست کل:محمود رضا همتایی

سرپرست برنامه سنگ نوردی:محمود رضا همتایی

مسوول فنی:فریدون خسروی

راهنمای محلی:اسماعیل گندم ریز،علی عباسی،محمد جواد احمدی،مجتبی عسکری زاده

امداد گر:فریدون خسروی

عکاس:علی سامانپور،فریدون خسروی،آرمان بیات

گزارش کتبی:پگاه جمالیان

گزارش شفاهی جهت ارائه در گردهمایی هفتگی:احسان پورطباطبایی

تدارکات و هماهنگی:آرمان بیات

شرکت کنندگان در برنامه: محمود رضا همتایی، فریدون خسروی، احسان پورطباطبایی، علی ساما نپور ، آرمان بیات،محمود چابک